به مناسبت 22 مارس روز جهانی آب
22 مارس روز جهانی آب نامیده شده است . این روز تنها به ما یادآوری میکند که باید در مصرف آب صرفه جویی کنیم زیرا تنها با صرفه جویی در مصرف آب میتوانیم جلو بحران کمبود آب را بگیریم. در دهه ی اخیر همه ی ما از طریق رسانه های گروهی مطلع شدیم که دانشمندان و محققان کشورهای مختلف به وسیله ی سفینه های فضایی در کرات ماه و مریخ به دنبال آب که همان حیات است در حال جستجو هستند زیرا به ارزش واقعی آب پی برده اند و برای جلوگیری از بحران بی آبی کشورشان اقدام به این کار کردند . ما نیز با احترام گذاشتن به حقوق افراد جامعه مان بهتر است آب را در حد نیازمان مصرف کنیم و از آلوده کردن آن جدا بپرهیزیم .
چرا روز جهانی آب :
22 مارس هر سال روز جهانی آب است و هدف این روز مقابله با بحران بی آب است . امروزه 1.8 میلیارد نفر از جمعیت کره زمین از منبع آب های آلوده برای آشامیدن استفاده میکنند که مصرف همین آبهای آلوده آنها را در معرض خطر ابتلا به وبا،اسهال خونی ، حصبه و فلج اطفال قرار میدهد . روز جهانی آب اولین بار در سال 1992 میلادی، در کنفرانس محیط زیست و توسعه سازمان ملل در شهر ریودوژانیرو کشور برزیل رسماً مطرح شد. در این کنفرانس از کلیه کشورها خواسته شد تا در راستای اجرای بیانیه شماره 21 سازمان ملل، این روز را به عنوان روز ترویج و آگاه سازی مردم در مورد آب اختصاص دهند. در سال 2015 یک برنامه ریزی هدفمندی صورت گرفت تا در سال 2030 مشکل بحران بی آبی رفع شود .
خشکی در کشور ایران :
خشکی در کشور ما یک واقعیت است ، اولین عارضه ی این خشکی ، بی آبی است . در شهری مثل تهران پدیده ی کم آبی یا بی آبی ناشی از رشد بی رویه ی جمعیت و مهاجرت به تهران و افزایش تقاضا برای آب است . رشد بی رویه ی تهران به تدریج وضعیتی را فراهم آورده که منابع آب موجود یعنی سدهای کرج ، لتیان و لار و چاه هایی که قرار بود فقط در ماه های اوج مصرف مورد استفاده قرار گیرند ، دیگر پاسخگوی نیاز تهرانی ها نبوده و به ناچار برداشت آب از منابع زیرزمینی رو به افزایش نهاده به طوری که در شرایط فعلی تعداد چاه های حفر شده از 250 حلقه فراتر رفته است . نیاز آب شرب تهران تا سال 1400 به بیش از 1450 میلیون مترمکعب در سال خواهد رسید ، در حالی که این میزان نیاز به آب تقریبا 50% بیش از ظرفیت تولید آب در شهر تهران است .موارد استفاده ی اصلی ازآب شامل مصارف شهر و خانگی و مصارف کشاورزی و مصارف صنعتی است .
آلوده شدن و تلفات آب و افزایش بی رویه ی جمعیت ، آب شیرین را که تولید آن تقریبا ثابت و محدود است ، تهدید می کند . تلفات آب به وسیله ی انسان ، با برداشت بی حساب از منابع آب سطحی و زیرزمینی در مدت زمان طولانی و مصرف بی رویه‌ی آب در منازل و مزارع و صنایع به وجود می آید . طبق آمار موجود متوسط در حال حاضر 28% آب در شبکه ی آبرسانی شهر ما به هدر می رود و در برخی شهرها مانند تهران این رقم به 31% نیز می رسد .
مصارف شهری و خانگی :
آب در زندگی روزانه نقش پر اهمیتی دارد و برای آشامیدن ، تهیه ی غذا ، نظافت ، شستشو و انتقال حرارت و آبیاری فضای سبز مورد استفاده قرار می گیرد . مصرف همه ی آبی که روزانه در خانه ها استفاده می شود واقعا ضروری نیست زيرا مقدار زیادی از آن بیهوده از دست می رود . بیشترین تلفات خانگی آب مربوط به مصارف شستشو است .
- میزان خروجی آب از شیرهای آب و دوش حمام بین 10 تا 20 لیتر در دقیقه است . در بسیاری از خانه ها از شروع به شستشوی ظروف غذا تا پایان کار شیر آب به ویژه آب گرم یکسره باز است.
- همچنین هنگام استحمام کردن در تمام مدت استحمام شیر دوش آب گرم باز است اگر مدت استحمام فقط 10 دقیقه باشد حدود 200 لیتر آب گرم مصرف می شود که فقط از 10درصد آب مصرفی استفاده ی مفید به عمل می آید ، حدود 90% آن وارد فاضلاب می شود.
- سیفون توالت یکی از عوامل هدر دادن آب سالم و تصفیه شده در خانه هاست . سیفون های مخزنی حدود 20 لیتر گنجایش دارند و هر بار کشیدن سیفون 20 لیتر آب را به مصرف می رساند.
- گاهی می بینیم بعضی از مردم ازشیلنگ و فشار زیاد آب برای تمیز کردن پله ها ، پارکینگ ، حیاط ، جلوی مغازه ها و ...استفاده می کنند.
- باز گذاشتن شیر آب در طول مدت مسواک زدن هدر دادن آب سالم و گواراست.
برای جلوگیری از مصرف بی رویه آب چه باید کرد ؟
فکر کنیم مصرف بیش از حد آب ، ایجاد خسارت برای محیط زیست و نسل های آینده است و ما در برابر آن ها مسئولیم . صرفه جویی در مصرف آب تنها برای زمان های خشکسالی نیست . هر قطره آب تلف شده نشانه یک قطره آب کمتر برای زندگی است . پس به دنبال اصلاح روش مصرف آب و یافتن راه های صحیح مصرف این ماده ی گرانبها باشیم . راه هایی برای جلوگیری از مصرف بی رویه آب :
- قبل از اینکه شیر آب را باز کنیم ، فکر کنیم واقعا به چه مقدار آب نیاز داریم ؟
- هنگام استحمام هر وقت ضروری بود شیر آب را باز کنیم.
- برای شستن دهان و مسواک زدن فقط یک لیوان کافی است.
- برای شستن ظروف بهتر است ابتدا ظروف غذا را حتی الامکان از باقی مانده های غذا پاک کرده و پس از کف مالی ظرف ها را در یک لگن آب قرار دهیم . به این ترتیب آبکشی ظروف سریعتر و با مصرف آب کمتر انجام می شود.
- هنگام استفاده از ماشین لباسشویی همیشه از حداکثر ظرفیت ماشین استفاده کنیم.
- شستشوی اتومبیل با شیلنگ آب چیزی نیست جز اتلاف آب . به جای اینکار می توانیم از یک سطل آب و یک تکه ابر یا پارچه استفاده کنیم.
برای تمیز کردن حیاط خانه و جلوی در خانه از جارو استفاده کنیم. - برای کاهش مصرف آب در سیفون های مخزنی بهتر است یک یا دو بطری پلاستیکی را پس از برداشتن برچسب کاغذی روی آن ، پر از آب کرده ، درب آن را بسته و سپس در داخل مخزن سیفون قرار دهیم . اینکار موجب می شود مقدار کمتری آب وارد مخزن سیفون شود و هر بار تا 5 لیتر آب صرفه جویی شود.
- با رسیدگی به شیرهای آب ، تعمیر و تعویض شیرهای آب و واشرهای آن مقدار زیادی در مصرف آب صرفه جویی می کنیم.
- برای آبیاری گلدان ها و باغچه منزل می توانیم از آب بدست آمده از شستشوی سبزی و امثال آن استفاده کرد.
- ارزش آب را عملا به کودکانمان نشان بدهیم و از آن ها بخواهیم هنگام استفاده از آب مراقب مصرف خود باشند.
برای پیشگیری از آلوده شدن آب های شیرین چه باید کرد ؟
ارزانترین و راحت ترین راه برای جلوگیری از آلودگی آب های سطح زمین به وسیله ی انواع زباله ها این است که زباله کمتری تولید کنیم و یا بوسیله ی بازیابی ، مقداری از این زباله ها را دوباره مورد استفاده قرار دهیم .
- از مواد پاک کننده و شوینده باید به مقدار کم و بطور صحیح استفاده کرد تا مقدار کمتری مواد شیمیایی وارد فاضلاب گردد.
- با تولید فاضلاب کمتر در خانه ها می توان به حفظ ذخایر آب های شیرین کمک کرد.
باید نگران باشیم :
- برای کشورهایی مانند ایران که به لحاظ اقلیمی و موقعیت جغرافیایی در منطقه ی خشک و نیمه خشک کره ی زمین قرار دارند طی دو دهه ی آینده " آب " عامل بروز بحران خواهد بود.
- آلودگی یک عامل مهم در کاهش و تباه سازی منابع آب شیرین در جهان می باشد.
- آب عامل کلیدی توسعه ی پایدار به حساب می آید و امروزه در جهان مهمترین مولف قدرت اقتصادی و سیاسی است.
- آلوده شدن آب سلامت انسان و دیگر موجودات زنده را به خطر می اندازد.
نتیجه گیری :
مشارکت مردمی ـ تلاش آگاهانه و برنامه ریزی شده برا ی افزایش سطح آگاهی جامعه از طریق آموزش و بسیج عمومی و اجرای برنامه های ملی برای تشویق مردم به صرفه جویی در مصرف آب و مبارزه با آلودگی آب ضروری است .
- بايد نسبت به لزوم حفظ بهداشت محیط و حفاظت کیفی منابع آب حساسیت عمومی ايجاد شود.
- مصرف صحیح آب یکی از راه های مبارزه با کم آبی ست.
- ازدیاد جمعیت کره ی زمین باعث افزایش مصرف منابع آبی شده است و این در حالی است که به علت افزایش دمای کره ی زمین ( به دلیل آلودگی هوا ) بارش برف و باران نیز به شدت کاهش یافته است.
- آموزش همگانی بمنظور نهادینه ساختن فرهنگ صرفه جویی با تاکید بر نقش کلیدی زنان بايد برنامه ریزی و اجرا شود.
- تهیه ی برنامه ی جامع ( ملی ) حفاظت کمی و کیفی منابع آب کشور، جلوگیری از ورود آب های آلوده به چرخه طبیعی و بازیابی و استفاده ی مجدد از پساب های تصفیه شده لازم است.
- آب آلوده قابل آشامیدن نیست . در آب های آلوده انواع میکروب ها و موجودات بیماری زا یافت می شود و اگر موجود زنده ای از آن بیاشامد بیمار خواهد شد.
- از آلوده کردن آب ها با ریختن زباله ، مواد شیمیایی ( رنگ ، سموم ، روغن سوخته ) و مواد پاک کننده جدا پرهیز کنیم.
