راهنمای اصول مراقبت و رفتار با کودک بیش فعال
«بیش فعالی» یکی از چالشهای دوران کودکی است که نیاز به توجه و مراقبت والدین و معلمها و مراکز آموزشی دارد. در این مطلب قصد داریم شما را با اصول صحیح درمان بیش فعالی کودکان، مشکلات خانوادگی که به دلیل حضور بچههای بیش فعال رخ میدهد و استفاده از روشهای جایگزین همچون بازی صحبت کنیم. پس تا انتهای مطلب همراه ما باشید.
بیش فعالی کودکان چیست؟
(ADHD) یا «اختلال نقص توجه و بیشفعالی»، یک بیماری پزشکی است که در آن، تفاوتهایی در رشد و فعالیت مغز افراد مبتلا به وجود میآید که توجه، توانایی نشستن و خودکنترلی آنها را تحت تأثیر خود قرار میدهد. بیش فعالی میتواند تأثیر زیادی بر کودکان در مدرسه، خانه و دوستیهایشان بگذارد.
علائم بیش فعالی چیست؟
حواس پرتی، بیقراری و بیصبری یا انجام رفتارهای تکانشی در خردسالی همیشه به معنای ابتلا به ADHD نیست.
تمامی کودکان گاهی اوقات در توجهکردن، گوشدادن و پیروی از دستورهای والدین، نشستن بهطور ثابت یا صبرکردن مشکل داشتهباشند. اما؛ برای کودکان مبتلا بهADHD، این مشکلات شدیدتر و پیدرپیتر است.
علائم کودکان مبتلا به ADHD عبارتاند از:
1. کمتوجهی
کودکانی که به راحتی حواسشان پرت میشود و نمیتوانند متمرکز بمانند.
2.عدم مسئولیتپذیری
کودکان بیشفعال، به وظایفی که به عهدۀ آنها سپرده شده، پایبند نیستند و نمیتوانند آنها را به اتمام برسانند.
3. مشکل در گوشدادن به حرف
کودکان بیشفعال، ممکن است خوب به دستورها گوش ندهند یا جزئیات مهم را سریع فراموش کنند.
4.خیالپردازی
آنها ممکن است، غرق خیالپردازی شوند و یا وقت زیادی را هدر دهند. ممکن است به نظر برسند که فراموشکار یا غرق در افکار خود هستند و وسایلشان را گم میکنند.
5.بیقراری
کودکانی مبتلا به اختلال نقص توجه و بیشفعالی، ممکن است، بیقرار و بیثبات باشند و بهراحتی حوصلهشان سر برود.
6.حرکات تکانشی
آنها ممکن است، در نشستن ثابت یا سکوت طولانیمدت مشکل داشتهباشند.
7.بیدقتیهای فراوان
کودکان بیشفعال ممکن است، کارها را سریع انجام دهند و در انجام امور بیدقتی زیاد داشتهباشند. این بچهها اغلب؛ در مکانهایی که نباید، بالا بروند، بپرند یا بازیهای خشن انجام دهند. بدون اینکه بخواهند، به شیوههایی رفتار میکنند که اطرافیان کلافه و خسته میشوند.
8.انجام رفتارهای خطرناک
آنها ممکن است، کارهای خطرناکی را بدون آنکه کسی از آنها بخواهد، انجام دهند. حتی امکان دارد، چیزهایی که مال آنها نیست را بردارند.
9.عدم کنترل روی واکنشهای عاطفی
کودکان مبتلا به بیش فعالی، ممکن است واکنشهای عاطفی، بسیار شدید در مقایسه موقعیت از خود بروز دهند.
چه عواملی موجب بیشفعالی در کودکان میشود؟
هنوز دلیل مشخص و علمی برای ابتلا به بیشفعالی مشخص نشدهاست. اما با بررسیهایی که انجام شده، معلوم شدهاست:
- وراثت در ابتلای کودکان به بیشفعالی موثر است. هر دو یا یکی از والدین کودکان مبتلا به ADHD این اختلال را خود نیز دارند و یا یکی از اقوام آنها مبتلا به بیشفعالی است.
- از سوی دیگر زایمان زودتر از موعد، نیز موجب ابتلا به بیشفعالی در کودکان میشود.
- سومین عامل هم استفاده از مواد مخدر در دوران بارداری موجب ابتلای بچهها به ADHD یا اختلال نقص توجه میشود.
روشهای موثر درمان بیش فعالی کودکان چیست؟
ADHD به دلیل مصرف بیش از حد قند یا شکر و استفادۀ طولانی از گوشی یا سایر لوازم الکترونیک، اتفاق نمیافتد.
درمان بیش فعالی کودکان یک رویکرد همه جانبه و چندبعدی است که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد:
1. درمانهای دارویی بیش فعالی در کودکان
برای درمان بیش فعالی کودکان از داروهای شیمیایی استفاده میشود. این داروها در (2) دستۀ محرک و غیرمتحرک قرار میگیرند.
- داروهای محرک: این داروها رایجترین روش درمان بیش فعالی در کودکان است. داروهای محرک موجب افزایش سطح دوپامین و نورو اپینفرین در مغز بچه شده و در بهبود تمرکز و کاهش بیش فعالی به کودک بسیار کمک میکند.
- داروهای غیرمحرک: این داروها برای کودکانی که به داروهای محرک پاسخ نمیدهند یا تحت تأثیر عوارض جانبی آنها قرار میگیرند، تجویز میشود. آنها با تأثیر بر انتقالدهندههای عصبی دیگر، علائم ADHD را کاهش میدهند.
2. مشاوره و رواندرمانی
- مشاوره فردی: جلسههای مشاورۀ فردی به کودکان کمک میکند تا بهتر بتوانند مشکلاتشان را درک و با آنها کنار بیایند و مهارتهای اجتماعی خود را در حل مسئله افزایش دهند.
- مشاوره حل مشکلات: مشاوره مشکلات خانوادگی در بهبود روابط خانواده و والدین با کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه و انجام رفتارهای تربیتی با آنها بسیار موثر است.
3.رفتار درمانی
انجام رفتارهایی همچون موارد زیر در درمان کودکان مبتلا به بیش فعالی بسیار موثر است:
- استفاده از سیستم پاداش برای تشویق رفتارهای مثبت و کاهش استفاده از تنبیه.
- تعیین یک روال روزانه منظم با قوانین ساده و مشخص، برای کودکان در قبال مدیریت رفتارهایشان.
4. دوره بازی درمانی
یکی از شیوههای بسیار موثر برای درمان بیش فعالی کودکان، ثبت نامآنها در دوره بازی درمانی کودکان است. با بازی درمانی میتوان انرژیهای اضافی بچه را از طریق بازی تخلیه کرد و مهارتهای اجتماعی را به او آموخت.
5. انجام فعالیتهای ورزشی
انجام ورزش منظم و فعالیتهای بدنی نیز یک روش موثر برای کاهش علائم ADHD است. از سوی دیگر به آنها کمک میکند که انرژیشان را تخلیه کنند.
6. آموزش و حمایت در مدرسه
کودکان مبتلا به ADHD نیاز به برنامههای آموزشی خاص یا کمکهای ویژه در مدرسه دارند. بنابراین معلمهای این بچهها با والدین باید همکاری کنند تا بهترین راهکارها را برای مدیریت رفتار کودک پیدا کنند.
7. تغییر در سبک زندگی
استفاده از تغذیه سالم و متعادل و کاهش زمان استفاده از وسایل الکترونیکی موجب بهبود تمرکز و رفتارهای کودک میشود.
سخن آخر
در دنیای امروز، اختلال نقص توجه و بیشفعالی، یکی از چالشهای بزرگ در دوران کودکی و نوجوانی است که نیاز به توجه و مدیریت همه جانبه دارد. برای والدین و معلمان که با چالشهای کودکان ADHD سروکار دارند، استفاده از مراکز معتبر و متخصص در این حوزه، اهمیت بالایی دارد.
«مرکز روان تحلیلی ایرانیان» یکی از همین مراکز معتبر است که با برگزاری دورههای بازی درمانی، در درمان کودکان بیشفعال و حل مشکلات خانوادگی به صورت تخصصی، عمل میکنند. با مراجعه به این مرکز، میتوانید از پشتیبانی حرفهای و تجربی در این زمینه بهرهمند شوید و گامهای مؤثری در جهت بهبود وضعیت کودک خود بردارید.
