علائم افسردگی و ناراحتی اعصاب چیست؟
آیا غمگین هستید و خواب و خوراکتان به‌هم‌ریخته است؟ آیا با علائم افسردگی و ناراحتی اعصاب آشنایی دارید؟ افسردگی نوعی وضعیت سلامت روان و اختلال خلقی رایج و نام‌آشنا در بین مردم است. با این‌که اکثر افراد آن را می‌شناسند؛ اما گاهی می‌پرسند که علائم افسردگی و ناراحتی اعصاب چیست؟
باید بگوییم که افسردگی نوعی اختلالِ بالینی است که بر احساس، تفکر و رفتار افراد تاثیرات مخربی می‌گذارد و سبب انواع مشکلات اجتماعی، شغلی، عاطفی و جسمی می‌شود. افراد مبتلا به اختلال افسردگی در انجام فعالیت‌های عادی و عملکرد طبیعیِ روزمره‌یِ خود با مشکلات فراوانی روبه‌رو هستند. در این متن ماه را همراهی کنید تا شما را با علائم افسردگی و ناراحتی اعصاب آشنا کنیم.
علائم افسردگی و ناراحتی اعصاب
بعضی از افراد ممکن است تنها یک بار در طول زندگیِ خود علائم افسردگی را تجربه کنند؛ اما برخی دیگر بیشتر عمرشان را درگیر علائم و مسائل مربوط به آن هستند. پزشک اعصاب‌و‌روان یا روان‌شناس برای تشخیص افسردگی، برخی از علائم و نشانه‌های زیر را در فرد بررسی می‌کنند.
باید حداقل 5 مورد از علائم به مدت حداقل 2 هفته در علائم فرد وجود داشته باشد تا افسردگی تشخیص داده شود. علائم افسردگی شامل موارد زیر هستند:
- حالت غمگین، مضطرب یا «تهی» مداوم
- احساس ناامیدی، پوچی یا بدبینی
- احساس تحریک‌پذیری، خشم، سرخوردگی یا بی قراری (حتی به واسطه‌یِ مسائل کوچک)
- احساس گناه، بی‌ارزشی یا درماندگی، تثبیت بر شکست‌های گذشته یا سرزنش خود
- از دست‌دادن علاقه یا لذت به اکثر یا تمام فعالیت‌های عادی و لذت‌بخش زندگیِ فرد که پیش از آن برایش دل‌پذیر بوده (همچون رابطه‌یِ جنسی، سرگرمی‌ها یا ورزش)
- کاهش انرژی، خستگی یا احساس کند‌شدن و کند‌یِ روانی و حرکتی (تا جایی که فرد تلاش زیاد برای کارهای کوچک دارد)
- مشکل در تمرکز، به خاطر سپردن یا تصمیم‌گیری
- اختلالات خواب شامل مشکل در به خواب‌رفتن (بی‌خوابی یا خواب زیاد)
- اختلال در اشتها (بی‌میلی یا پرخوری)
- مشکلات فیزیکی غیر‌قابل توضیح از نظر پزشکی و غیر‌قابل درمان (همچون کمردرد، سردرد، گرفتگی عضلات و مشکلات گوارشی)
- افکار مکرر مرگ، افکار خودکشی یا اقدام به خودکشی
افرادی که مبتلا به افسردگی هستند همه‌یِ این علائم را تجربه نمی‌کنند. برخی علائم کمی را دارند؛ اما برخی دیگر نشانه‌های بیشتر و شدیدتری را تجربه می‌کنند. این علائم گاهی به‌حدی شدید می‌شوند که سبب مشکلاتی در زندگی، کار، مدرسه، فعالیت‌های اجتماعی یا روابط با دیگران می شوند.
علاوه بر علائم گفته‌شده در بالا افسردگی تغییرات دیگری نیز در خلق‌وخو و رفتار فرد ایجاد می‌کند. این علائم عبارتند از:
- افزایش عصبانیت یا تحریک‌پذیری
- احساس بی‌قراری و در حاشیه‌بودن
- گوشه‌گیری
- افزایش فعالیت‌های پرخطر
- تکانشگری
- افزایش احتمال مصرف الکل یا مواد مخدر
- جدا‌شدن از خانواده و دوستان
- توانایی بسیار پایین یا عدم‌توانایی در انجام مسئولیت‌های کاری و خانوادگی
- مشکلات در میل و عملکردِ جنسی
تفاوت علائم افسردگی از لحاظ جنسیتی
افراد مختلف جامعه چه زن و چه مرد در هر سنی احتمال ابتلا به افسردگی دارند؛ اما نحوه‌یِ بیان علائم افسردگی و رفتارهایِ آن کمی متفاوت است. به عنوان مثال، برخی از مردان (و برخی از زنان) گاهی علائمی غیر از غم و اندوه نشان می‌دهند؛ اما در عوض خشمگین هستند و با عصبانی و تحریک‌پذیری بالا با مسائل برخورد می‌کنند.
علاوه بر این مردانِ مبتلا به افسردگی بیشتر از زنان رفتارهای خطرناک دارند و به مصرف الکل یا مواد مخدر روی می‌آورند. در برخی موارد نیز علائم فرد افسرده به صورت مشکلات جسمی ظاهر می‌شود. ضربان قلب بالا، سفت‌شدن قفسه‌یِ سینه، سردردهای مداوم یا مشکلات گوارشی از نمونه‌های علائم جسمانی هستند. مردان بیشتر از زنان با علائم فیزیکی به پزشک مراجعه می‌کنند.
علائم افسردگی در کودکان و نوجوانان
کودکان و نوجوانان نیز علائم و نشانه‌های رایج افسردگی در بزرگ‌سالان را دارند؛ اما با کمی تفاوت این علائم را بروز می‌دهند. غم و اندوه، تحریک‌پذیری، چسبندگی، نگرانی، درد و غم، امتناع از رفتن به مدرسه یا کمبود وزن از جمله علائم کودکان هستند.
علائم افسردگی در نوجوانان شامل غمگینی، تحریک‌پذیری، احساسات منفی، حس بی‌ارزشی، خشم و عصبانیت، عملکرد ضعیف یا حضور ضعیف در مدرسه، احساس سوءتفاهم و حساسیت شدید، استفاده از مواد مخدر یا الکل تفریحی، خواب یا خوراک زیاد، آسیب به خود، از دست‌دادن علاقه به فعالیت‌های عادی و اجتناب از تعاملات اجتماعی است.
علائم افسردگی در سالمندان
با بالا‌رفتن سن علائمی به سراغ افراد می‌آید؛ اما افسردگی و علائم آن بخشِ طبیعیِ افزایش سن نیست و هرگز نباید در مورد آن سهل‌انگاری کرد. افسردگی معمولا در افراد مسن به‌درستی تشخیص داده نمی‌شود و به همین خاطر بدون درمان می‌ماند. سالمندان نیز در اغلب موارد تمایلی به درخواست کمک ندارند. علائم افسردگی در افراد مسن کمی متفاوت با دیگران است. این علائم عبارتند از:
- مشکلات حافظه یا تغییرات شخصیتی
- دردهای فیزیکی
- خستگی، از دست‌دادن اشتها، مشکلات خواب یا از دست‌دادن علاقه به رابطه جنسی (ناشی از بیماری یا دارو نیست.)
- تمایل به تنها‌ماندن در خانه
- افکار یا احساسات خودکشی (به ویژه در مردان مسن)
زمان مراجعه به پزشک
اگر احساس افسردگی می‌کنید یا شخصی در اطرافتان علائم افسردگی دارد. در اولین فرصت به روان‌پزشک یا روان‌شناس مراجعه کنید. دقت کنید که گاهی این علائم با خطرات خودکشی همراه است. برای درمان می‌توانید از طریق اینترنتی و وب‌سایت درمانکده با بهترین پزشکان و روان‌شناسان متخصص ارتباط برقرار کنید.
در وب‌سایت درمانکده می‌توانید با بهترین دکتر اعصاب و روان در تهران و دیگر پزشکان متخصص در زمینه‌های دیگر همچون بهترین فوق تخصص پوست در تهران ارتباط برقرار کنید.
ارتباط علائم افسردگی و مولتیپل اسکلروزیس (MS)
علت بوجود آمدن بیماری ام اس هنوز به‌طور دقیق مشخص نیست. در این بیماری سیستم ایمنی افراد ضعیف می‌شود و این ضعف سیستم ایمنی تاثیر زیادی در بروز دیگر بیماری‌ها دارد. افسردگی نیز از جمله بیماری‌های شایعی است که در این بیماران بروز می‌کند.
سخن پایانی
افسردگی نوعی اختلال رایجِ سلامت روان است که گاهی عملکرد زندگی شخصی، شغلی و اجتماعی را به‌شدت مختل می‌کند. این اختلال خلقی با علائمی همراه است. این علائم بسته به نوع و شدت آن از خفیف‌ترین تا شدید‌ترین متفاوت است. این علائم عبارتند از:
- احساس غم، ناامیدی یا نگرانی (کودکان و نوجوانان مبتلا به افسردگی معمولا تحریک‌پذیرند تا غمگین)
- عدم لذت از موضوعات شاد‌کننده در گذشته
- خشمگین و عصبی
- تغییرات در اشتها
- اختلال خواب
- انرژی کم یا خستگی
- تمرکز پایین، تصمیم‌گیری ضعیف و حافظه‌یِ ضعیف
- تجربه مشکلات جسمانی (مانند سردرد، معده درد یا اختلال عملکرد جنسی)
- داشتن افکار خودآزاری یا خودکشی
