درمان میگرن با بیوفیدبک چگونه و تا چه حدی موثر است؟
میگرن مزمن میتواند برای افراد مبتلا، دردی فلج‌کننده باشد. علاوه بر درد مرتبط با میگرن، بیماران از تاری دید، حالت تهوع، استفراغ و افزایش حساسیت به نور و صدا نیز رنج می‌برند.
موارد زیادی برای مقابله با میگرن وجود دارد. شایع‌ترین و پرکاربردترین روش‌ها شامل مصرف داروهای تجویز شده به منظور تسکین درد است. با این‌حال، بدیهی است که دارو درمانی ممکن است عوارض جانبی منفی نیز به همراه داشته باشد. بر اساس تحقیقات انجام شده، برخی از داروهای مناسب میگرن برای بیماران دارای شرایط خاص مانند فشار خون بالا، آسم و بیماری‌های قلبی و کبدی توصیه نمی‌شود. بعلاوه، برخی از داروهای میگرن احتمالا تأثیر نامطلوبی روی بیماران مبتلا به افسردگی دارند. درنتیجه، با وجود روش‌های مختلف موجود، داروهای میگرن برای بیمارانی که قصد مقابله با دردهای میگرن را دارند بهترین روش درمانی نیستند.
درمان بیوفیدبک اطلاعات ارزشمند و مفیدی از جسم بیمار به پزشک ارائه می‌دهد. سپس پزشک میتواند برنامه درمانی ایمن و موثری برای بیمار ارائه دهد که هرچه زودتر فرد به روال عادی زندگی خود برگردد.
در این مقاله، درمان میگرن با بیوفیدبک به عنوان یک گزینه درمانی مناسب بررسی میکنیم.
چه چیزی باعث میگرن می‌شود؟
ابتلا به میگرن دلایل زیادی دارد. گاهی میتواند ارثی باشد و گاهی مربوط به چندین نسل قبل است. میگرن ممکن است ناشی از تغییر در عصب سه قلو،یک مسیر اصلی درد، باشد. عدم تعادل در مواد شیمیایی مغز، از جمله سروتونین- که به تنظیم درد در سیستم عصبی شما کمک می‌کند- نیز ممکن است در این عارضه دخیل باشد. سطح سروتونین گاهی اوقات در برخی از میگرن‌ها کاهش می‌یابد، که ممکن است سیستم سه قلو شما را تحریک کند تا موادی به نام نوروپاتی‌ها را که به سمت قسمت خارجی مغز (مننژ) می‌روند، آزاد کند و سپس ملتهب می‌شود. و در نتیجه سردرد ایجاد می‌شود.
شایع‌ترین انواع سردردها عبارتند از میگرن، سردرد تنشی، سردرد سینوسی و سردردهای مختلط. سردردهای خوشه‌ای نیز نوع دیگر سردرد است.
برخی از محرک‌ها باعث ایجاد سردرد یا میگرن می‌شوند. این محرک‌ها ممکن است شامل غذاهای خاص، تغییر در چرخه قاعدگی زن، برخی محرک‌های حسی مانند چراغ چشمک زن یا حرکت، تغییر در هوا یا حساسیت به سرما در زمستان یا هوای گرم در تابستان باشند. کاهش محرک‌ها مهم‌ترین قسمت درمان است.
انواع محرک‌ها:
- غذاها: برخی از میگرن‌ها به دلیل مصرف برخی غذاهای خاص رخ می‌دهند. اغلب خوراکی‌هایی همچون الکل، به ویژه آبجو و شراب قرمز، پنیرهای چند ساله؛ شکلات؛ اسپرتیم؛ کافئین؛ مونوسدیم گلوتامات - ماده اصلی در برخی از غذاهای آسیایی- غذاهای شور؛ و غذاهای فرآوری شده محرک میگرن هستند. حذف وعده‌های غذایی یا روزه‌داری نیز میتواند باعث میگرن و سردرد شود.
- تغییرات هورمونی: ممکن است نوسانات استروژن در بسیاری از زنانی که میگرن دارند باعث سردرد شود. زنانی که سابقه میگرن و سردرد دارند، معمولاً بلافاصله قبل یا در طول دوره قاعدگی، هنگامی که کاهش عمده‌ای در هورمون استروژن دارند، دچار سر درد می‌شوند. برخی دیگر ممکن است در دوران بارداری یا یائسگی دچار میگرن و سر درد شوند. داروهای هورمونی- مانند داروهای ضد بارداری خوراکی و درمان جایگزینی هورمون - نیز ممکن است باعث تشدید میگرن شوند، اگرچه برای برخی از زنان موثر است.
- محرک‌های حسی: چراغ‌های روشن، نور خورشید و حتی صدا نیز می‌توانند منجر به میگرن و سر درد شوند. بوهای غیرمعمول، از جمله بوهای خوب مانند بوی عطر و بوهای نامطبوع مانند بوی سیگار یا تینر نیز می‌توانند منجر به میگرن شوند. بیمارانی که حساسیت شیمیایی دارند نیز ممکن است بعد از قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی دچار سر درد شوند.
- استرس: داشتن استرس در محل کار یا خانه نیز میتواند باعث تحریک میگرن شود. کمبود استرس نیز میتواند منجر به میگرن شود. بعضی افراد بعد از یک پروژه بزرگ یا زمانی که هفته به پایان می‌رسد، دچار میگرن می‌شوند.
- افسردگی: افسردگی در افراد میتواند به تشدید دردهای جسمی و سردردهای میگرنی کمک کند.
- تغییر در الگوی خواب و بیداری: کم خوابی یا خواب زیاد نیز ممکن است یکی از محرک‌های میگرن باشد.
- عوامل فیزیکی: فعالیت بدنی شدید، از جمله فعالیت جنسی نیز ممکن است میگرن را تحریک کند.
- تغییرات در محیط: تغییر فشار یا فشار بارومتریک میتواند منجر به میگرن شود.
- داروها: برخی داروهای خاص ممکن است منجر به میگرن شوند.
در صورت تشدید سردرد به هر علتی حتما برای تشخیص علت به یکی از متخصصین مغز و اعصاب، متخصص درد و یا پزشک داخلی مراجعه کنید.
بیوفیدبک چیست؟
بیوفیدبک یک روش درمان رفتاری است که برای کاهش میگرن در بیمارانی که از میگرن مزمن رنج می‌برند استفاده می‌شود. این روش درمانی با استفاده از داروهای پیشگیرانه مانند آرامبخش‌های قوی، سردرد را کاهش می‌دهد و کیفیت زندگی را بهبود می‌بخشد. دو پاسخ اصلی به استرس و فشار در بدن، تنش عضلانی و تغییر در درجه حرارت بدن است. درمان بیوفیدبک به طور فعال به بیمار در درک تغییرات موجود در بدن خود و نحوه کنترل آنها کمک می‌کند.
بیوفیدبک به بیمار در درک تاثیر استرس بر زندگی او و مهمتر از همه واکنش بدن او در برابر استرس کمک می‌کند. در تمرینات بیوفیدبک از روش‌های غیردارویی برای مقابلعه با سر درد و میگرن استفاده می‌شود. بیوفیدبک به کاهش سردرد و شدت آن کمک می‌کند و معمولاً تاحدود 45٪ دفعات و شدت سردرد را کاهش می‌دهد.
مزایای بیوفیدبک در مدیریت درد
سر درد
بیوفیدبک به شما در آگاهی بیشتر از بدنتان کمک می‌کند. درمانگر میتواند با استفاده از مدارهای الکتریکی برای نظارت بر پاسخ‌های بدن شما در طول جلسه درمان، تنش عضلانی و دمای بدنتان را ردیابی کند، در همان حال بیمار سعی دارد روحیه خود را حفظ کند و آرام و ریلکس باشد.
بیوفیدبک و آرامش‌سازی پیش‌رونده عضلانی از رایج‌ترین روش‌های غیر دارویی برای کنترل و پیشگیری سردرد هستند. اثربخشی این روش‌ها در طول 25 سال تحقیق و در بیش از 100 تحقیق نشان داده شده است. با ایجاد توانایی در شناخت و کاهش تنش‌ها در بدن، می‌توانید میگرن خود را در کوتاه مدت کاهش داده و در طولانی مدت به طور کامل از بین ببرید.
بسیاری از بیماران که درمان بیوفیدبک انجام داده‌اند متوجه بهبودی شده‌اند، و در کوتاه مدت متوجه کاهش دردهای خود شده‌اند. بیشتر بیماران مصرف دارو را قطع می‌کنند. چند هفته بعد از جلسه اول، بیشتر بیماران دارو را قطع می‌کنند و به این نتیجه می‌رسند که درمان جایگزینی موثر برای دارو است.
علاوه بر درمان میگرن، بیوفیدبک در درمان آرتروز گردن و یا تسکین بسیاری از دردهای عصبی- عضلانی مورد استفاده‌ی پزشکان و بیماران قرار گرفته است.
جلسات بیوفیدبک
برنامه معمول آموزش بیوفیدبک شامل 10 تا 20 جلسه آموزشی 30 تا 50 دقیقه‌ای است. جلسات آموزشی در محیطی آرام انجام می‌شود. بیماران یاد می‌گیرند که از مهارت‌های تجسم و آرام‌سازی عضلانی خاص برای تأثیر بر متغیرهای فیزیولوژیکی تحت نظر استفاده کنند. از بازی‌های ویدئویی بیوفیدبک، چراغ‌های حسی و موسیقی نیز استفاده می‌شود تا یادگیری تکنیک‌ها برای کودکان جالب و سرگرم کننده شود.
