افسردگی کودکان چه علائمی دارد و چطور درمان می شود؟
«مدتی است که کودکم پرخاشگر شده و پاسخ هر سوال یا حرفی را با داد و بیداد می‌دهد. شبها خوب نمی‌خوابد و احساس می‌کنم کم‌اشتها هم شده است. مهم‌تر اینکه کودک ۴ ساله من تمایلی برای بازی کردن با هم سن و سال‌های خودش ندارد. این اواخر دچار شب‌ادراری هم شده است. می‌ترسم از اینکه دعواهای گاه و بیگاه من و پدرش باعث استرس و افسردگی او شده باشد. آیا اینها علائم افسردگی در کودکان ۴ ساله هستند یا مشکلی در فرزندپروری وجود دارد؟»
اگر این تجربه را با فرزند خود دارید، مطالعه این مقاله به نقل از درمانکده می‌تواند برای شما مفید باشد.
علائم افسردگی در کودکان چیست؟
بدخلقی
آیا بدخلقی همیشه نشانه افسردگی در کودکان است؟ همه کودکان همیشه در مواجهه با مشکلات مختلف، مقداری بدخلقی و حتی خشونت از خود نشان می‌دهند. بنابراین بداخلاقی کودکان همیشه به افسردگی و استرس مربوط نمی‌شود. مشکل آنجاست که این رفتار در کودک غالب است؛ یعنی تقریبا همیشه و در همه مسائل چنین رفتاری از خود نشان می‌دهد. نکته مهم‌تر این است که شدت این پرخاشگری‌ها به‌گونه‌ایی است که کودک و دیگران به خطر می‌افتند. این مشکل می‌تواند ریشه در فرزندپروری نامناسب داشته باشد یا نشانه‌ایی از افسردگی و استرس در کودکان باشد.
اختلالات خواب
کودکانی که افسرده هستند، هنگام خواب افکار پریشان دارند. این امر باعث میشود تا دیر بخوابند. همچنین این افکار پریشان منجر به بیدار شدن‌های مکرر در طی شب می‌شوند و به طور کلی کیفیت خواب شبانه را کاهش می‌دهند.
احساس خستگی و عدم تمرکز
احساس خستگی و عدم تمرکز می‌تواند به کیفیت خواب شبانه مربوط باشد. وقتی کودک به درستی نمی‌خوابد در طی روز نیز نمی‌تواند افکار متمرکزی داشته باشد و در عین حال انرژی پایینی دارد.
شب ادراری
شب ادراری در کودکان بیشتر به استرس آنها مربوط میشود. البته باید بدانید تا قبل از ۷ سالگی این مشکل در کودکان شایع است و نمی‌تواند نگران کننده باشد. اگر احساس می‌کنید فرزندتان به یکباره دچار این مشکل شده و به طور مداوم با آن درگیر است، بهتر است با متخصص اطفال در این زمینه مشورت داشته باشید. گاهی اوقات شب‌اداراری در کودکان نشان‌دهنده عفونت‌های ادراری است. در این صورت کودک با علائم دیگری مانند سوزش هنگام دفع ادرار و تب نیز مواجه میشود.
کودک افسرده احساس گناه می‌کند
«همیشه تقصیر منه»، این جمله‌ایی است که کودک افسرده با استرس و اضطراب زیاد، مدام آن را تکرار می‌کند. در واقع این پیش فرض را دارد که هر اشتباه و خطایی به او مربوط میشود.
«دروغگویی» نیز می‌تواند از دیگر نشانه‌های افسردگی در کودکان باشد. وقتی کودکی افسرده است، احساس می‌کند پدر، مادر و دیگران توجهی به او ندارند و در واقع کمبود محبت دارد. او با خود فکر می‌کند که با دروغگویی می‌تواند این جلب توجه را بدست آورد. علت دروغگویی در کودکان بسیار متنوع است و تنها نمی‌توان آن را به افسردگی و استرس نسبت داد. برای مثال ممکن است کودک از والدین الگو‌برداری کند یا تحت فشار پدر و مادر مجبور به دروغگویی شود.
کودک افسرده از دردهای جسمانی شکایت دارد
کودکانی که دچار افسردگی و استرس هستند، دچار دردهای مبهم شکمی و سردرد هم می‌شوند. آنها احساسات و درد خود را با پرخاشگری نشان می‌دهند.
کودک دبستانی افسرده گوشه‌گیر است
این کودکان تمایلی برای شرکت و بازی در فعالیت‌های مختلف را ندارند و ترجیح می‌دهند تنها باشند. همچین آنها در دوست‌یابی مشکل دارند و نمرات خوبی در مدرسه نمی‌گیرند.
کودکان افسرده اعتماد به نفس ندارد
بسیاری از کودکان از سوی سرپرست، والدین، دوستان و اطرافیان خود با سرزنش، توهین، تحقیر و بدرفتاری روبرو هستند. این رفتارها علاوه‌بر استرس و افسردگی باعث از بین رفتن اعتماد به‌نفس در آنها نیز میشود.
گاهی اوقات نیز مشکلات فرزندپروری منجر به اعتماد به نفس پایین کودکان میشود. مثلا والدین در انجام هیچ کاری نظر کودک را نمی‌پرسند، بسیاری از کارها را خودشان انجام می‌دهند و به کودک اجازه فعالیت نمی‌دهند.
افسردگی در کودکان چگونه درمان میشود؟
بازی درمانی
بسیاری از متخصصان برای درمان افسردگی کودکان با بازی تاکید دارند. کودکان در بیان احساسات و عواطف خود ناتوان هستند و بازی بهترین راه برای واکنش مناسب آنها به محرک‌ها است. بازی درمانی این فرصت را به کودک می‌دهد تا غم و اندوه خود را به نمایش بگذارد. با استفاده از این تکنیک متخصصان با بررسی رفتارهای کودک می‌توانند راحت‌تر و دقیق‌تر به علت اصلی افسردگی و اضطراب در آنها پی ببرند. استفاده از این شیوه برای کودکان ۴ تا ۱۲ ساله پیشنهاد میشود.
درمان شناختی رفتاری (CBT)
این تکنیک معمولا برای کودکان و نوجوانان بالای ۱۰ سال کاربرد دارد. هدف این است تا نوجوانان یاد بگیرند که بین افکار، احساسات و رفتار رابطه معناداری وجود دارد. با تغییر هر یک از این فاکتورها، دو عامل دیگر نیز تحت تاثیر قرار می‌گیرند. متخصص سعی می‌کند تا به کودک آموزش دهد که افکار خود را شناسایی و کنترل کند. در این تکنیک از ترفندهایی مانند نقش بازی کردن، یادداشت‌های روزانه و ریلکسیشن استفاده میشود. تکنیک شناختی رفتاری (CBT)، برای افرادی که دارای فوبیا هستند نیز کاربرد دارد.
دارودرمانی
متخصصان زمانی از دارو درمانی استفاده می‌کنند که بیمار مشکل جدی داشته باشد و تکنیک‌های غیردارویی در درمان موثر نباشند. معمولا در این شرایط از دارو در کنار سایر روش‌ها استفاده میشود.
درمان افسردگی کودکان در خانه
- برای کودک افسرده خود زمان بگذارید. مثلا می‌توانید فعالیت‌هایی که او دوست دارد را با هم انجام دهید.
- جملات مثبت به او بگویید، مثل «می‌دونستم اگه تو باشی، این کارو خیلی بهتر انجام می‌دم، ممنون که کمکم کردی.»
- زمانی را برای صحبت کردن با کودک اختصاص بدهید. فقط گوش کنید او چه می‌گوید. به کودک خود این اعتماد را بدهید که درباره هر چیزی می‌تواند با شما صحبت کند و اصلا قرار نیست تنبیه یا سرزنشی در کار باشد.
- به مربیان مهد و معلمان مدرسه درباره وضعیت کودک خود توضیح دهید و از آنها بخواهید در حل این مشکل در کنار شما باشند.
- سعی کنید کودک را در انجام امور روزمره خانه شریک کنید. اگر اشتباهی از کودک سر زد، بدون پرخاشگری او را راهنمایی کنید.
دریافت مشاوره و نوبت آنلاین با پزشکان متخصص در تهران با درمانکده
درمانکده با پزشکان متخصص در سراسر استان تهران همکاری دارد. این پزشکان برای همکاری با این مجموعه مراحل خاصی را طی کرده‌اند. برای دسترسی به لیست این پزشکان، کافی است به سایت این مجموعه مراجعه کرده و تخصص پزشکی مورد نظر مثلا دکتر اعصاب و روان، روانپزشک، متخصص کودک و… را جستجو کنید. در این لیست اطلاعات کامل پزشکان متخصص با آخرین بهروزرسانی در اختیار شما قرار می‌گیرد. با بررسی این اطلاعات به راحتی می‌توانید از پزشک مورد نظر مشاوره و نوبت دریافت نمایید. نوبت‌گیری آنلاین درمانکده رایگان است. مشاوره آنلاین در این مجموعه به‌صورت متنی، صوتی و ویدئویی ارائه میشود.
