عوامل و روش‌های درمان پرخاشگری کودک
کودکانی که رفتارهای پرخاشگرانه از خود نشان می دهند اغلب بسیار بی قرار و زود رنج هستند. در جدیدترین تحقیقاتی که به دست ما رسیده است توانایی های گفتاری در کودکان موضوع مهمی است به طوری که کودک بتواند از نظر ذاتی رفتاری طبیعی داشته باشد اما گاه الگوهایی وارد تربیت فرزند می شود که از او یک کودک پرخاشگر می سازد که کنترل آن به سختی صورت می گیرد.
عوامل مختلفی در ایجاد پرخاشگری کودک دیده می شود که شامل بدرفتاری، کمبود مهارت های ارتباطی و همینطور یک سری عوامل بیولوژیکی است.
عوامل ایجاد پرخاشگری در کودکان
ژنتیک بخش مهمی از پرخاشگری در کودکان است به طوری که اگر پدر و مادر پرخاشگر باشند فرزند متولد شده مستعد پرخاشگری است و این موضوع در تغییرات خلقی کودکان دیده می شود به طوری که بر روی رفتار آنها تاثیراتی می گذارد.
الگوهای رفتاری خانوادگی از دیگر مواردی است که سبب ایجاد رفتارهای نامناسب در کودکان خواهد بود. بچه ها دچار کمبود عزت نفس می شوند و بی ادبی و بی احترامی والدین برایشان یک امر عادی تلقی می شود.
مشخص است که عوامل خانوادگی در این راستا اهمیت زیادی دارد و تاثیرگذاری مثبت و منفی می تواند تنش های زیادی در کودکان ایجاد کند. عدم هماهنگی بین پدر و مادر از دیگر موضوعاتی است که سبب بروز پرخاش در بین کودکان می شود به طوری که روحیه کودک آزاری در فضای خانه رخ می دهد.
یک سری خصوصیات فردی نیز وجود دارد که عامل پرخاشگری در کودکان است. اینکه کودک تجربیات عاطفی خوبی ندارد. مثلاً مهارت ارتباطی ضعیفی بین او و اعضای خانواده دیده می شود. خلق و خوی کودکان تحت تاثیر فضای بی رحمانه قرار می گیرد و به طور کلی حس دلسوزی در بین کودکان بسیار کم وجود دارد.
زندگی در محله های ناامن، محلاتی که تعداد افراد معتاد در آنها زیاد است و به نوعی ارتباط کودک با افراد ناسالم بیشتر است نیز بخش مهمی از عامل پرخاشگری خواهد بود. فقر و محرومیت نیز عواملی است که از کودک فردی بی حوصله و آسیب دیده می سازد.
رسانه ها از دیگر مواردی هستند که سبب پرخاشگری در کودک می شود به طوری که کودک با دیدن تلویزیون اعتیاد پیدا می کند و الگوی رفتاری نامناسبی را دنبال می کند، علاقه به استفاده از غذاهای ناسالم می کند و این موضوع سبب می شود که رویکرد پرخاشگری در کودک بیشتر شود. مثلاً دیدن فیلم اکشن در کودکان از دیگر موضوعاتی است که قطعاً مشکل ساز می شود و باید به آن ترتیب اثر داده شود.
روش های درمان پرخاشگری کودکان
اولین بخش از درمان رفتارهای پرخاشگرانه در کودکان سبک تربیتی است. سبک تربیتی به طور کلی نقش مهمی در آموزش کودک دارد به طوری که کودک لحظات آموزشی درستی را پشت سر نمی گذارد. مثلاً دعوا یک امر طبیعی در بین کودکان است، بارها دیده می شود که وقتی کودکی به دوست خود آسیب می رساند پدر و مادر سریع بر سر او فریاد می زنند و این موضوع نشان از رفتارهای پرخاشگرانه است که به کودک نیز منتقل می شود و مشکل ایجاد می کند. از یاد نبرید که کودکان زندگی آرامش بخش را دوست دارند و یک رفتار درست در چنین شرایطی این است که به فرزند خود بگویید از دوست خود معذرت خواهی کند.
صحبت کردن همیشه یکی از بهترین روش های درمانی محسوب می شود. آرامش پدر و مادر در برخورد با فرزندان بسیار مهم است. اینکه فرزندان آرام صحبت کنند اگر روز سختی دارند و یا به هر دلیلی ناراحت و عصبانی هستند سعی کنند موقع صحبت کردن با فرزندان خود آرامش خود را حفظ کنند. مثلاً از فرزند خود بخواهید در مورد نتیجه رفتارش صحبت کند.
بهتر است به فرزندان خود آموزش دهید که چطور بتوانند با عواطف منفی برخورد داشته باشند. ارتباط کلامی در این زمینه تاثیرات خوبی به جا می گذارد به طوری که کودک این اجازه را داشته باشد که مشکل خود را با صدای بلند توضیح دهد.
دوستان نقش مهمی در رفتار کودک دارند و بهتر است دوستان فرزندان خود را بشناسید و با خلق و خوی آنها آشنا باشید. در صورتی که فرزند شما شاهد این موضوع است که دوست بی ادبی دارد و رفتار نامناسبی با پدر و مادر خود می کند ناخودآگاه به این سمت کشیده می شود و رفتار های ناصحیح را یاد می گیرد.
الگوهای رفتاری بسیار مهم هستند. فرزندان از پدر و مادر خود تقلید می کنند و بهتر است پدر و مادر نسبت به رفتار خود دقت لازم داشته باشند. تا حد امکان پدر و مادر در مقابل فرزندان نباید رفتار پرخاشگرانه داشته باشد. در برابر کودک تان بهتر است آرام و صبور باشید تا بتوانید سرمشق خوبی باشید.
حس قدردانی بسیار مهم است. اینکه سیستم انگیزه و پاداش بین شما و فرزندان شکل بگیرد به طوری که کودک از نظر پرخاشگری به شکل خاصی مورد پسند واقع شود. مثلاً اگر کودک شما رفتار درستی از خود نشان داد چه خوب است که از او حمایت کنید و رفتار درستی با او داشته باشید. بهتر است بدانید که رفتارهای درست بخش مهمی از زندگی هستند باید تکرار شوند تا ملکه ذهن شده و تاثیرات خوبی داشته باشد.
موضوع دیگر این است که رفتارهای پرخاشگرانه فرزندان تا حد زیادی باید بازبینی شود، اینکه کودک به چه دلیل به سراغ رفتار ناصحیحی رفته است و یا به چه علت دوست دارند این رفتار را تکرار نماید این تمرین بسیار ارزشمند است و نتیجه خوبی خواهد داشت.
ریشه پرخاشگری در کودکان
قصد داریم نگاه تخصصی تر به موضوع پرخاشگری داشته باشیم تا این موضوع به شکل جدی تر ارزیابی شود. یکی از موضوعاتی که سبب می شود فرزند کج خلق باشد در واقع تسلط پذیری او به محیط است به طوری که دوست دارد همه چیز در اطراف خود را تصاحب کند. یکی از شاخه های پزشکی در خصوص پرخاشگری و عصبانیت کودکان مربوط به قشر پیشانی نارس است که با عنوان pfc نشان داده می شود.
این قشر بخشی از مغز است که در شناخت اجتماعی و رفتارهای ارتباطی نقش تعیین کننده دارد و می تواند رفتار های اخلاقی را تنظیم کند. PFC اگر در کودکان به رشد قابل قبول نرسد سبب بروز عصبانیت در کودک می شود و البته که رشد این قشر از 4 سالگی خواهد بود. سیستم لیمبیک به قشر پیشانی گفته می شود و این بخش نیز مسئول کنترل احساسات انسانی است که شامل ترس و شادی و خشم می شود.
اگر این سیستم در وضعیت نابالغ قرار بگیرد گیج و ناتوان خواهد بود و نمی تواند احساسات را به خوبی بروز دهد و اوقات تلخی از سوی کودک دیده می شود به طوری که راه های برقراری ارتباط برای کودک محدود می شود و دیگر نمی تواند احساسات خود را بیان کند.
مطلب پیشنهادی: نحوه کنترل خشم و پرخاشگری
توجه به نیازها در درمان پرخاشگری در کودکان
کودکان گاه نیازهای خود را از روش های دیگر منتقل می کنند که پرخاشگری یکی از این نشانه هاست. کودک سعی می کند که رفتار درستی در خصوص درک موضوعات محیطی داشته باشد و به کج خلقی متوسل می شود به طوری که سعی به جلب توجه دارد در چنین شرایطی والدین باید باهوش باشند و بتوانند کودک را از این شرایط خارج سازند مشخص است که درک نیازها بخش مهمی از درمان پرخاشگری محسوب می شود و یک رویکرد واقعی و قابل قبول است.
از سوی دیگر اگر والدین بسیار سخت گیر باشند نیز کودکان از ارتکاب جرم بسیار می ترسند و این موضوع سبب می شود که جو منزل برای کودک بسیار خفه کننده باشد و از نیازهای خود دست بکشد و دچار سرخوردگی شود به نوعی سازماندهی روحیه کودک در چنین شرایطی بسیار مهم است و حس درماندگی در او شکل می گیرد. از یاد نبرید که کودکان باید بتوانند نیازهای خود را به شکل دقیق و واقعی با شما در میان بگذارند و این موضوع بسیار مهم است که والدین در این مسیر با کودک همراه باشند و یک سری رفتارهای مناسب داشته باشند.
مطلب پیشنهادی: استعدادیابی کودکان گامی موثر در جهت تضمین موفقیت آنها
در صورت نیاز به روانشناس و مشاور در زمینه درمان پرخاشگری کودک می توانید از خدمات روانشناسی خانم دکتر لیلا جبلی استفاده نمایید:
