روش‌های درمان تنگی مجرای ادرار
تنگی مجرای ادرار مشکل رایجی است که مجرای ادرار را که لوله‌ای برای انتقال ادرار از مثانه به بیرون بدن است درگیر می‌کند. این مشکل زمانی رخ می‌دهد که مجرای ادرار تنگ یا مسدود شده و جریان یافتن ادرار دچار مشکل می‌شود و بیشتر در مردان شایع است. خوشبختانه تنگی مجرای ادرار را می‌توان با چندین روش به سادگی درمان کرد. در این مقاله درمان‌های موجود برای افرادی که دچار تنگی مجرای ادرار شده‌اند بررسی شده است.
روش‌های درمان تنگی مجرای ادرار
خوشبختانه درمان‌های مختلفی برای افرادی که دچار تنگی مجرای ادرار شده‌اند وجود دارد. درمانی که برای فرد توصیه می‌شود به شدت و محل تنگی و همچنین دلایل زمینه‌ای این تنگی بستگی دارد. برخی از رایج‌ترین روش‌های درمان عبارتند از:
اتساع مجرای ادرار (دیلاتاسیون مجرای ادرار)
دیلاتاسیون مجرای ادرار روشی پزشکی است که در آن مجرای ادرار به آرامی کشیده یا گشاد می‌شود. در دیلاتاسیون لوله یا کاتترهایی که به ترتیب بزرگتر می‌شوند در مجرای ادرار قرار می‌گیرند تا به تدریج این مجرا را گشادتر کنند. این کار را می‌توان با بی‌حسی موضعی در مطب پزشک یا به صورت عملی سرپایی با بیهوشی عمومی در بیمارستان یا کلینیک انجام داد.
نوع و اندازه‌ی گشاد کننده (دیلاتور) به شدت و محل تنگی یا انسداد بستگی دارد. این عمل باید چند هفته یا چند ماه چندین بار تکرار شود تا نتایج مطلوب حاصل گردد.
دیلاتاسیون مجرای ادرار اساساً گزینه‌ای ایمن و مؤثر برای درمان تنگی مجرای ادرار در نظر گرفته می‌شود. با این حال همانند هر عملی با خطراتی از جمله: عفونت، خونریزی و سوراخ شدن مثانه همراه است. در موارد نادر، دیلاتاسیون مجرای ادرار (گشاد کردن مجرای ادرار) می‌تواند به مجرای ادرار آسیب وارد کرده و یا منجر به عوارضی مانند بی‌اختیاری ادرار شود. بعد از عمل ممکن است فرد تا چند روز حین ادرار کردن کمی ناراحتی یا درد داشته باشد. همچنین ممکن است در زمان تنظیم شدن و بهبود یافتن مجرای ادرار گاهی اوقات فرد دچار تکرر ادرار یا نیاز فوری به دفع ادرار شود.
جراحی بسته یا اورترومی
این جراحی با بیهوشی عمومی یا نخاعی انجام می‌شود. جراحی بسته تنگی مجرای ادراری معمولاً در کمتر از 30 دقیقه انجام خواهد شد. جراح تلسکوپی (سیستوسکوپ) را وارد مجرای ادرار می‌کند تا تنگی را بررسی نماید. اورتروتوم تیغه‌ی کوچکی دارد که جراح با کمک آن برشی در بافت اسکار موجود ایجاد می‌کند تا مجرای ادرارتان گشادتر شود. ممکن است جراحتان سیستوسکوپ را به داخل مثانه نیز بفرستد تا مشکلات دیگر را بررسی نماید. ممکن است جراح کاتتری (لوله) را داخل مثانه قرار دهد. اکثر افراد در همان روزی که جراحی می‌شوند مرخص می‌شوند؛ اگر چه بسته به شرایط، ممکن است به شما گفته شود که باید یک روز بستری شوید. چون این عمل با بیهوشی انجام می‌شود، بسیاری از بیمارستان‌ها از شما می‌خواهند که یک همراه بزرگسال داشته باشید تا بعد از عمل شما را به خانه ببرد. به دلیل عوارض جانبی بیهوشی عمومی بهتر است که تا 24 ساعت بعد از عمل رانندگی نکنید.
قبل از مرخص شدن باید هرگونه درد یا ناراحتی که دارید به پزشک یا پرستارتان اطلاع دهید تا از مناسب‌ترین روش تسکین درد برای شما کمک بگیرند. ممکن است بعد از عمل جراحی کمی ناراحتی و یا احساس سوزش در مجرای ادرار و همچنین نیاز فوری به ادرار کردن داشته باشید، که این موارد طبیعی هستند.
عمل تنگی مجرای ادرار (یورتروپلاستی)
یورتروپلاستی نوعی عمل جراحی است که برای درمان تنگی مجرای ادرار مورد استفاده قرار می‌گیرد. در عمل یورتروپلاستی معمولاً باید در قسمت درگیر در مجرای ادرار برش کوچکی ایجاد شود. بافت آسیب دیده خارج شده و از یک تکه بافت سالم یا مواد دیگر برای بازسازی لوله استفاده می‌شود. برای این کار ممکن است بافتی از یک قسمت دیگر بدن (مانند: پوست، عضله یا غشاء مخاطی دهان) برداشته شده و به مجرای ادرار پیوند زده شود و یا اینکه از مواد مصنوعی برای ساخت لوله‌ای برای جریان یافتن ادرار استفاده شود.
دوران نقاهت بعد از عمل تنگی مجرای ادرار بسته به وسعت آسیب و میزان بازسازی لازم، چندین هفته یا چندین ماه طول می‌کشد. فرد باید به خوبی استراحت کند، داروهایش را مصرف کند و تحت درمان فیزیوتراپی قرار گیرد تا بهترین نتایج حاصل شود.
استنت گذاری
استنت گذاری یکی از روش‌های درمان تنگی مجرای ادرار می‌باشد. استنت گذاری شامل وارد کردن لوله‌ای کوچک، به نام استنت در مجرای ادرار به منظور گشاد کردن آن و بهبود جریان ادرار است. استنت‌ها انواع مختلفی دارند، اما طرز کار همه‌ی آن‌ها یکسان بوده و ساختاری مانند داربست برای باز نگه داشتن مجرای ادرار ایجاد می‌کنند. جنس استنت سیلیکون یا فلز است و می‌تواند چندین سال در بدن باقی بماند. اساساً استنت گذاری با بیهوشی عمومی انجام شده و می‌تواند به صورت سرپایی انجام شود. استنت گذاری در مقایسه با جراحی روشی کم‌تهاجمی بوده و می‌تواند به صورت سرپایی انجام شود یعنی فرد در همان روزی که عمل کرده مرخص می‌شود. با این حال استنت گذاری همیشه راه‌حلی دائمی نیست، چون استنت باید بسته به شرایط بیمار و نوع استنت استفاده شده، هر چند وقت یکبار تعویض شود.
استنت گذاری معمولاً آخرین روش درمانی است که توصیه می‌شود، زیرا عوارض زیادی دارد و می‌تواند باعث عفونت، تحریک مثانه و درد شود.
کاتتر گذاری متناوب تمیز (CIC)
کاتتر گذاری متناوب تمیز (CIC) عملی است که در آن از کاتتر تمیز برای تخلیه‌ی مثانه با فواصل مشخصی در طول روز استفاده می‌شود. این کار می‌تواند از بروز عوارض تنگی مجرای ادرار، از جمله عفونت مجرای ادرار جلوگیری کند. CIC ممکن است برای افرادی که تنگی شدید مجرای ادرار دارند یا افرادی که قبلاً جراحی انجام داده‌اند که باعث بروز مشکل در ادرار کردن شده است توصیه شود. در CIC از یک کاتتر تمیز و استریل برای تخلیه‌ی ادرار از مثانه استفاده می‌شود. این کاتتر وارد مجرای ادرار و از طریق آن وارد مثانه می‌شود و ادرار از طریق آن از مثانه خارج شده و در کیسه‌ای جمع می‌گردد. این کار معمولاً بسته به نیاز فرد چند بار در روز انجام می‌شود.
CIC برای درمان تنگی مجرای ادرار مؤثر است، چون می‌تواند از قسمت تنگ مجرای ادرار عبور کند و مثانه کامل تخلیه شود و خطر بروز مشکلات کاهش یابد. همچنین این روش نسبت به سایر روش‌ها، از جمله جراحی کم‌تهاجمی‌تر است و فرد می‌تواند آن را در خانه انجام دهد.
با این حال CIC نیز با خطراتی مانند: عفونت، خونریزی و آسیب به مجرای ادرار همراه است. آموزش دیدن و توجه به دستورات متخصص برای افرادی که می‌خواهند از CIC به طور ایمن و مؤثر استفاده کنند ضروری است؛ اما در کل، روش‌های دیگر مانند یورتروتومی و یورتروپلاستی درمان‌های بهتری هستند.
کلام آخر
در کل، درمان تنگی مجرای ادرار می‌تواند بسته به شدت و محل مشکل متفاوت باشد. بیمار ممکن است علائمی از جمله: مشکل در ادرار کردن، عفونت دستگاه ادراری (UTI) مکرر و درد و ناراحتی حین ادرار کردن داشته باشد. درمان‌های این مشکل از عمل‌های کم‌تهاجمی مانند دیلاتاسیون مجرای ادرار یا استنت گذاری گرفته تا جراحی‌هایی مانند یورتروپلاستی را در بر می‌گیرد.
در برخی موارد ترکیبی از درمان‌ها لازم است تا نتیجه‌ی مطلوب حاصل شود. تشخیص و مداخله‌ی زودهنگام می‌تواند باعث موفقیت‌آمیز بودن درمان و بهبود کیفیت زندگی فرد مبتلا به تنگی مجرای ادرار شود. بیمار حتماً باید به اورولوژیست مراجعه کند تا طبق نیازهای او بهترین درمان برای وی در نظر گرفته شود.
