چه چیز باعث کاهش اکسیژن خون می شود و درمان آن چگونه است؟
کمبود اکسیژن خون چگونه است و علت های آن کدامند؟
کمبود اکسیژن در بدن می تواند مشکلات جدی را به وجود آورد، زیرا وجود اکسیژن برای عملکرد و کارآیی همه اندام ها و سیستم های مربوط به آن ها بسیار حیاتی است.
در ابتدا ببینیم چگونه می توانیم اکسیژن خون را بررسی کنیم. دستگاه پالس اکسیمتر درصد هموگلوبین را در چند ثانیه محاسبه می کند. اندازه گیری اشباع اکسیژن با پالس اکسی متر یکی از کاربردی ترین و راحت ترین روش برای اندازه گیری سطح اکسیژن خون و ضربان قلب (نبض) در خانه می باشد.
اشباع اکسیژن به چه معنا است؟
میزان اکسیژن خون موجود در خون است. کاهش اشباع نشانه بیماری های ریوی و تنفسی است.
چه سطحی از اکسیژن خون طبیعی است؟
در هر فرد سالم بزرگسال میزان اکسیژن خون 95% یا بیشتر نرمال است. اما سطح اکسیژن در بیماران COPD از 88% تا 92% نوسان دارد و اگر این میزان کاهش پیدا کند خطرناک خواهد بود.
علت کاهش اکسیژن در بیماران تنفسی
مشکلات ناشی از بیماری های قلبی، خونی، همچنین بیماری های تنفسی مانند ذات الریه یا فیبروز ریه که باعث می شوند تا بافت ریه با بافت همبند جایگزین شود. از دلایل کمبود اکسیژن در خون هستند.
کم خونی یکی از دلایل کمبود اکسیژن است. وقتی گلبول های قرمز به اندازه کافی در خون وجود ندارند، عبور اکسیژن در رگ ها کمتر صورت می گیرد و بدن با کاهش اکسیژن مواجه می شود.
در چه شرایطی کمبود اکسیژن به وجود می آید؟
بطور کلی هیپوکسی یا کاهش اکسیژن در اثر دو عامل محیطی و درونی به وجود می آید.
عوامل محیطی مانند:
- حبس شدن در یک اتاق بدون تهویه
- رفتن به ارتفاعات
- غرق شدن در آب یا خفگی
- پرواز در آسمان بدون تجهیزات تنفسی
- آلودگی هوا
عوامل درونی عبارتند از:
- کم خونی
- مشکلات قلبی
- پنونومی
- مشکلات عروقی
- ادم ریه
- ذات الریه
- COPD
- آپنه خواب
- استفاده از بعضی داروها
علائم کاهش اکسیژن در بدن چیست؟
- سرگیجه
- سردرد
- خواب آلودگی
- ضعف و بی حالی
- مختل شدن حافظه
- حالت تهوع و استفراغ شدید
- رنگ پریدگی و کبود شدن رنگ پوست
- ضربان قلب سریع
- نفس نفس زدن
- تورم پاها
- سرفه
- تنگی نفس
اما شاید شما تمامی این علائم را باهم نداشته باشید و هیپوکسی خیلی آرام و بی صدا در شما به وجود آید. با بروز هریک از این علامت ها سریعا میزان اکسیژن خون خود را بررسی نمائید.
در دوران بارداری کمبود اکسیژن چه تاثیری بر جنین می گذارد؟
وقتی جنین در رحم مادر است، ریه های او در حال شکل گیری هستند و به اکسیژن بیشتری نیاز دارند. در صورت کمبود اکسیژن مادر این حالت بر وضعیت جنین تاثیر می گذارد و درمان این کمبود برای حفظ سلامت جنین بسیار حیاتی است. چون با کمبود اکسیژن مخصوصا در ماه های اول باعث تشکیل نامناسب اندامهای جنین، کند شدن رشد او، آسیب به سیستم عصبی و حتی عقب ماندگی ذهنی خواهد شد.
کمبود اکسیژن در ورزشکاران
به آن هیپوکسی اضافه بار اطلاق می شود. که به دلیل فعالیت بدنی شدید ایجاد می شود، زمانی که سلول ها باید به طور فعال اکسیژن را برای مدت طولانی مصرف کنند، در اثر تلاش و ورزش این ذخایر اکسیژن به سرعت تمام می شود. مشکلات تنفسی و ضربان قلب سریع، ضعف، سرگیجه بوجود می آید.
اما هیچ راهی برای جایگزینی به صورت خودبخود وجود ندارد، مگر اینکه فرد امکان استراحت را داشته باشد که اکسیژن از دست رفته دوباره تولید می شود. اما اگر شخص شرایط استراحت را نداشته باشد و این جایگزینی سریعا انجام نشود باعث عواقب بدی خواهد شد که نیاز به دستگاه های کمک تنفسی به وجود می آید.
چگونگی مبارزه با کمبود اکسیژن خون
تاثیر تغذیه بر اکسیژن خون
استفاده از یک رژیم غذایی سالم و مناسب می تواند به بهبود اکسیژن رسانی در خون کمک کند. در صحبت های بالا عنوان کردیم که کمبود آهن یکی از دلایل اصلی کمبود اکسیژن در خون است، مصرف غذاهای حاوی آهن مانند ماهی ها مختلف، گوشت قرمز، عدس، لوبیا، و بادام هندی برای درمان کم خونی مفید می باشد.
توانبخشی تنفسی
تمرینات تنفسی را در کارهای روزانه بگنجانید. این کار می تواند به شما کمک کند تا روش های تنفس طولانی تری داشته باشید و حجم ریه های خود را برای تنفس افزایش دهید. به هر حال، شنا، کلاس های آواز و حتی یوگا که با حبس کردن نفس و دم و بازدم زیاد همراه است و می تواند اثرات خوبی در عملکرد ریه داشته باشد. اما بهتر است بدانید که بعضی از تمرینات تنفسی موارد منع مصرف دارند. در نتیجه حتما در این مورد با متخصص ریه خود مشورت کنید.
برای مبارزه با تنگی نفس سیگار نکشید
مصرف تنباکو را کنار بگذارید. سیگار و قلیان شدیدا به ریه های شما آسیب می رسانند ، حتی استنشاق دود تنباکو از طریق فردی که در نزدیکی شما است، باعث آسیب جدی به ریه ها می شود و بر آلوئول ها اثرات منفی خواهد داشت. با دوری از دود و مواد مخدر به سلامتی ریه های خود کمک کنید.
جهت بهبود تنفس از محیط های آلوده دوری کنید
استفاده از محیط های باز و خوش آب و هوا بسیار برای سلامتی ریه های شما مفید هستند. اگر در مکانی با شرایط آب و هوایی خوب زندگی می کنید، پیاده روی و راه رفتن مخصوصا صبح ها 10 الی 20 دقیقه را جزء عادات روزمره خود قرار دهید. اگر در شهر های آلوده و پر از دود و گرد و غبار زندگی می کنید و راه رفتن بدون دی اکسید کربن برایتان ممکن نیست، بهتر است شرایط مطلوبی را در خانه به وجود آورید: همواره خانه را از گرد و غبار پاک نمائید، درزهای پنجره ها را ببندید، گیاهان بیشتری بکارید، آب بیشتری بنوشید، از مرطوب کننده ها و دستگاه های تصفیه هوا استفاده کنید. این گونه مخاط دستگاه تنفسی شما رقیق می شود و خروج خلط را آسان تر می کند. رطوبت و هوای پاکیزه خون شما رقیق تر می کند و اکسیژن راحتتر و بیشتر در خون به گردش در می آید. ترجیحا از آب تصفیه شده استفاده کنید و از نوشیدن آب خیلی سرد خودداری کنید.
استفاده از اکسیژن درمانی برای رفع مشکلات تنفسی
در دوره های اکسیژن درمانی شرکت کنید. این روش عملاً هیچ ضرری ندارد و تأثیر آن بر بدن باور نکردنی است: سیستم ایمنی بدن تقویت می شود ، متابولیسم و سوخت و ساز افزایش می یابد ، باعث تقویت اعصاب می شود. این گونه خواب با کیفیتی خواهید داشت، شاد تر زندگی خواهید کرد زیرا خستگی و بی حالی بدنتان از بین می رود. اکسیژن درمانی در خانه را می توان با استنشاق اکسیژن از طریق اکسیژن ساز یا کپسول اکسیژن انجام داد.
یکی از موثرترین و کاربردی ترین راه درمان کمبود اکسیژن، اجاره دستگاه اکسیژن ساز شبانه روزی است. این دستگاه با تولید اکسیژن غلیظ و خالص، کاهش اکسیژن خون و مشکلات تنفسی شما را درمان می کند.
