معرفی روش‌هایی برای درمان بیماری چاقی
از چهل سال گذشته تا به حال، میزان چاقی در سراسر جهان دو برابر شده است. بنابراین امروزه دیگر چاقی، یک مسئله زیبایی محسوب نشده و در گروه بیماری‌های پیچیده قرار می‌گیرد. بیماری چاقی، به دلیل تراکم و انباشت غیر عادی چربی در بدن رخ داده و می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌هایی مانند دیابت، چربی و فشار خون، کلسترول و... را افزایش دهد.
آشنایی با معیاری برای تشخیص میزان انباشت چربی در بدن
پزشکان برای تشخیص میزان چربی بدن هر شخص از معیاری با نام بی ام آی استفاده میکنند. BMI یا شاخص توده بدنی٬ سنجشی است برای ارزیابی وضعیت چربی بدن. جهت محاسبه شاخص توده بدنی٬ نیاز است که وزن و قد فرد را در فرمول بی ام آی قرار دهید. البته این شاخص قادر به اندازه‌گیری مستقیم چربی نبوده و بافت‌های عضلانی، نژاد و جنسیت افراد را در نظر نمی‌گیرد. اما با این حال با کمک آن، می‌توان اطلاعاتی از حالت و چگونگی وزن بدن بدست آورد.
BMI = mass (kg) / height^2 (m)
شاخص توده بدن یا BMI، نسبتی برای سنجش و میزان تناسب وزن و قد بوده و میزان اضافه یا کمبود وزن شما را تعیین می‌کند.
- اگر میزان BMI پایین‌تر از 18.5 باشد، فرد دچار کمبود وزن است
- اگر این میزان بین 18.5 تا 24.9 باشد وضعیت وزن سالم است
- اگر این مقدار بین 25 تا 29.9 باشد، فرد دچار اضافه وزن است
- اگر این شاخص به بالای 30.0 برسد شخص به بیماری چاقی دچار شده و باید از یک پزشک برای کاهش وزن کمک بگیرد
چه عواملی باعث افزایش وزن و چاقی میشوند؟
- مصرف بیش از حد غذا‌های پرکالری و با چربی بالا
- عدم تحرک و نداشتن فعالیت ورزشی
- پرخوری و رژیم غذایی نامناسب
- ژنتیک و ارث
- داشتن اضافه وزن در کودکی
بیماری هایی که در پی چاقی می‌آیند
دیابت نوع دو: تحقیقات نشان داده است که حدود نیمی از بیماران دیابتی، به بیماری چاقی مبتلا هستند. وزن و میزان قند خون رابطه مستقیمی با یکدیگر دارند. می‌توان این دو عامل را، با تحرک، ورزش روزانه و حتی انجام عمل‌های لاغری کاهش داد.
انواع سرطان: خطر ابتلا به انواع سرطان، در افراد چاق بسیار بیشتر از افراد لاغر است. سرطان کلیه، سرطان کیسه صفرا و سرطان لوزالمعده در افراد چاق بیشتر دیده میشود.
کبد چرب: یکی از شایع‌ترین مشکلات بیماری چاقی، ابتلا به کبد چرب است که می‌تواند باعث آسیب و یا حتی از کار افتادن کبد شود.
سکته مغزی: مسدود شدن عروق مغزی با لخته‌های خون، باعث تداخل در خون رسانی به قسمت‌هایی از مغز و در نهایت موجب مرگ سلول‌ها خواهد شد.
بیماری‌های پوستی: زخم و عفونت‌های پوستی در افراد چاق دیر‌تر از سایر افراد بهبود یافته و همچنین در نواحی کشاله ران و زیر شکم، روی پوست ترک و چین خوردگی ایجاد خواهد شد.
درمان چاقی چیست؟
اضافه وزن و چاقی قابل درمان بوده و می‌توان از پیشروی آن‌ها جلوگیری کرد. افراد اهداف مختلفی را برای درمان چاقی دنبال میکنند٬ از دستیابی به اندام زیبا گرفته تا افزایش اعتماد به نفس; اما در اصل مهم‌ترین هدف، رسیدن به وزنی متعادل و داشتن بدنی تندرست است. برخی از راههای درمان چاقی را در زیر معرفی میکنیم.
ورزش منظم و تحرک
اگر تازه به بیماری چاقی دچار شده‌اید، می‌توانید با ورزش مناسب و انجام فعالیت‌های بدنی مانند شنا و پیاده روی سریع شروع کنید. افراد چاق باید حداقل 150 دقیقه در هفته ورزش و فعالیت بدنی داشته باشند.
تغذیه مناسب
بهتر است برای رژیم غذایی خود از یک متخصص کمک بگیرید، غذا‌های کم کالری و بدون قند و نمک را در برنامه خود بگذارید. از مصرف الکل، شیرینی و فست فود خودداری کنید. موقعیت‌هایی که، میزان و دفعات غذا خوردن را افزایش می‌دهد شناسایی کنید. خوردن غذا‌های گیاهی، میوه‌ها و سبزیجات را فراموش نکنید.
تغییر سبک زندگی
بهتر است برای درمان چاقی، تغییری به سبک زندگی خود بدهید. شرایط خود را بررسی کرده و ببینید که چه عواملی به شما استرس داده و باعث پرخوری میشوند؟ چه کار‌هایی مانع از ورزش و خوردن میان وعده‌ها و اسنک‌های چرب میشوند؟ حتی برای بهبود شرایط و اصلاح رفتار می‌توانید با یک متخصص بهداشت روان صحبت کنید.
قرص لاغری
بسیاری از افراد ترجیح می‌دهند، زمانی برای حل مشکل چاقی نگذاشته و به سرعت به راه حل برسند. به همین دلیل به جای ورزش و گرفتن رژیم، قرص‌های لاغری را انتخاب میکنند. این در حالی است که مضرات قرص‌های لاغری و عوارضی که دارند، بسیار بیشتر از فایده آن‌ها است. مصرف قرص‌های لاغری به دلیل افزایش ضربان قلب و فشار خون، بی خوابی، افسردگی، مشکلات کلیوی، آسیب به کبد، سکته مغزی، تشنج و...توصیه نمیشود و یک راه پر ریسک و خطرناک برای کاهش وزن است و حتی مرگ بیمار را به دنبال دارد.
روش های کاهش وزن با جراحی
در مواردی٬ روش‌های گفته شده در بالا دیگر برای درمان بیماری چاقی فرد موثر نیست. با توجه به شرایط بدنی بیمار و بیماری هایی که زندگی او را تهدید میکنند باید روش های اورژانسی‌تری چون جراحی لاغری استفاده کرد. اینکه بیمار شرایط این جراحی را دارد بسته به نظر و تشخیص پزشک معالج بیمار است. جراحی های لاغری انواع مختلفی دارند که در زیر برخی معرفی میشوند.
لاغری به روش قرارگیری بالون در معده یک روش درمان است که با استفاده از آندوسکوپ انجام میشود و مناسب بیمارانی است که شاخص توده بدنی بالای 30 دارند. در این روش لاغری٬ هیچ جراحی انجام نمیشود و طرز کارش قرار دادن بالنی در معده از طریق آندوسکوپ است. این روش در مقایسه با جراحی هایی که در زیر معرفی میشوند کارایی کمتری دارد.
عمل بای پس معده٬ تکنیک دیگری برای لاغری است که هم به شکل عمل باز و هم با لاپاراسکوپی انجام میشود در این روش به زبان ساده٬ قسمتی از معده به روده کوچک وصل میشود. خود عمل بای پس معده به شیوه های مختلفی انجام میشود که اسم های متفاوتی نیز دارد و انجام هر روش کاملا به شرایط و مدل چاقی فرد دارد.
عمل اسلیو معده٬ تکنیک دیگری در درمان بیماری چاقی است. اسلیو معده (به انگلیسی: Sleeve Gastrectomy)٬ یک روش روش جراحی کاهش وزن است که به صورت لاپاراسکوپی انجام می شود، در واقع قسمتی از معده را که وظیفه ترشح کننده گی هورمون گرسنگی (گرلین) را دارد بر می دارند (حدود 80 درصد معده)؛ و نتیجه آن یک معده لوله ای شکل یا شبیه موز است که گنجایش کمتری برای غذا دارد و همچنین تغییرات هورمونی ایجاد شده تاثیرات مثبتی می تواند روی فشار خون و بیماری قلبی (در صورت ابتلای بیمار) داشته باشد.
عمل های لاغری٬ جراحی هایی هستند که به منظور کنترل وزن و چاقی انجام میشود و انتخاب هر روش تنها به تشخیص پزشک متخصص جراحی عمومی است. یعنی این عمل٬ جز عمل های زیبایی که به انتخاب فرد بیمار باشد محسوب نمیگردد اما در نهایت نتایج مثبتی در کنترل بیماری چاقی فرد دارند.
