21 خواص طبی آقطی سیاه، روش استفاده + مضرات
آقطی سیاه (انگور کولی) Elderberry با نام علمی (Sambucus nigra) برطرف کننده استسقاء و جمع شدن آب در بدن است. آقطی سیاه که در همدان انگور کولی نامیده می‌شود از زمان‌های قدیم مورد مصرف مردم بوده و از آن برای رفع امراض مختلف مانند دفع بلغم و صفرا استفاده می‌کرده‌اند.
درباره آقطی سیاه
- آقطی سیاه که خمان کبیر نیز نامیده می‌شود درختچه‌ای است که ارتفاع آن در نواحی مساعد به 10 متر می‌رسد. این درختچه معمولا در کنار جاده‌ها و حاشیه جنگل‌ها و در نواحی مرطوب و سایه‌دار می‌روید.
- برگ‌های آن سبز رنگ، بیضوی، دندانه‌دار، بریده و مرکب از 7-5 برگچه می‌باشد.
- اگر برگ‌ها شکسته و مالش داده شود بوی بد از آن متصاعد می‌شود.
- گل‌های آن سفید و خوشه‌ای است که در اواخر بهار ظاهر می‌شود.
- میوه آقطی سیاه گوشتی، ریز، مانند انگور و به رنگ آبی سیر می‌باشد.
- قسمت مورد استفاده این درختچه، گل، برگ و پوست داخلی ساقه آن است.
- آقطی سیاه در ایران در نواحی آذربایجان و همدان می‌روید.
ترکیبات آقطی سیاه
پوست این درختچه و برگ آن دارای موادی مانند سام بوسین (Sambucine) سامبونیكرين (Sambunigerine)، کولین، سیکوتین (Cicutine) و مقدار کمی نیترات پتاسیم می‌باشد. در گل‌های آن الدرین (Elderine) و مقدار کمی اسانس وجود دارد. میوه آقطی سیاه دارای کریزان تمين (Chrysanthemin)، مواد قندی، اسانس، صمغ، اسیدوالریانیک و اسید استیک می‌باشد.
خواص طبی آقطی سیاه
آقطی سیاه از نظر طب قدیم ایران سرد و خشک است. پوست ثانوی (داخلی) ساقه و ریشه آن از نظر طبی مؤثرترین قسمت‌های این گیاه است.
- در درمان رماتیسم و درد مفاصل مؤثر است.
- ادرارآور است.
- ملین و ضد یبوست بوده و بهترین دارو برای رفع یبوست در افراد سالخورده و کسانی است که انقباضات روده بزرگ در آنها ضعیف شده است.
- دم کرده برگ‌های خشک شده آن در درمان اسهال مؤثر است.
- برای برطرف کردن درد و التيام بواسیر، برگ‌های تازه این گیاه را له کرده و یا اینکه از آن پماد تهیه کنید و روی بواسیر دردناک بگذارید.
- درمان کننده استسقاء می‌باشد و آب اضافی را از بدن و از بین نسوج خارج می‌سازد.
- برای از بین بردن خارش بدن، پوست ساقه آن را در روغن بجوشانید و سپس آن را صاف کرده و بگذارید سرد شود. این روغن را روی قسمت‌هایی که خارش دارد بزنید.
- برای جوش خوردن استخوان و مداوای شکستگی استخوان، از دم کرده ریشه این درختچه استفاده کنید.
- دم کرده گل‌های خشک شده آقطی سیاه درمان‌کننده گریپ، سرماخوردگی، بیماری‌های دستگاه تنفسی و نقرس می‌باشد.
- جوشانده گل‌های خشک شده این گیاه برای معالجه برونشیت و ذات الجنب مفید است.
- بخور گل‌های آقطی سیاه برای درمان بیماری سل مفید بوده و اخلاط چسبناک را از گلو خارج می‌سازد.
- بیماری‌های کلیه و مجاری ادرار را درمان می‌کند.
- سنگ کلیه را خارج می‌سازد.
- شیر مادران شیرده را زیاد می‌کند.
- در درمان بیماری صرع مفید است.
- جوشانده گل‌های خشک شده آقطی سیاه را بصورت کمپرس روی زخم‌های اگزما بگذارید اثر مطلوب دارد.
- خوردن میوه آقطی سیاه و مالیدن آن به سر باعث سیاه شدن مو و تقویت موی سر می‌شود.
- جوشانده گل‌های آقطی سیاه را روی سوختگی‌ها بگذارید و کمپرس کنید. اثر شفابخش دارد.
- برای از بین بردن ورم چشم می‌توان چشم را با جوشانده گل‌های این گیاه شستشو داد.
- جوشانده برگ این درخت آفت درختان و سبزیجات را از بین می‌برد.
- اگر پوست حساس دارید برای شستن صورت یا پاک کردن آرایش از دم کرده گل‌های آقطی سیاه استفاده کنید.
برای شادابی پوست صورت و از بین بردن لکه‌ها و کک مک می‌توان از ماسک صورت آقطی سیاه استفاده کرد.
گل‌های خشک شده آقطی سیاه را دم کنید و مقداری باقلای خشک را آسیاب و پودر کرده و در ظرفی بریزید، سپس دم کرده آقطی سیاه را روی آن ریخته و خمیری تهیه کنید. این خمیر را بصورت ماسک روی صورت بگذارید و پس از یک ربع ساعت بشوئید. این ماسک را هر روزه روی پوست صورت خود بگذارید تا صورت را جوان و شاداب کند.
روش‌های استفاده از آقطی سیاه
- جوشانده: مقدار 60 گرم پوست ساقه، برگ و یا میوه این درختچه را در یک لیتر آب ریخته و بگذارید آهسته بجوشد تا حجم آن به نصف برسد.
- سرکه آقطی سیاه: 20-10 گرم برگ‌های خشک شده این درختچه را در یک لیتر سرکه ریخته و بگذارید تا مدت دو هفته بماند و هر روز آن را به هم بزنید. پس از این مدت آن را صاف کرده و در شیشه در بسته نگهداری کنید. مقدار مصرف آن مانند شراب آن یک قاشق سوپخوری سه بار در روز است.
- دم کرده آقطی سیاه: مقدار 100 گرم گل خشک شده این درختچه را در یک لیتر آب جوش ریخته و به مدت 10 دقیقه دم کنید. از این دم کرده می‌توانید برای شستشوی زخم‌ها استفاده کنید.
- شیره یا آب میوه: میوه‌های رسیده آقطی سیاه را فشار داده تا شیره آن خارج شود. مقدار مصرف این شیره یک قاشق چایخوری در یک لیوان آب می‌باشد.
- شربت آقطی سیاه: آب میوه را گرفته و با هم وزن آن قند مخلوط کنید. سپس این مخلوط را بجوشانید تا شربت غلیظی بدست آید. مقدار مصرف این شربت یک قاشق غذاخوری قبل از هر غذا است.
مضرات آقطی سیاه
استفاده زیاد از آقطی سیاه ممکن است باعث حال تهوع و همچنین ورم روده‌ها شود. آقطی سیاه سرد است و بنابراین افراد سرد مزاج حتما باید آن را با عسل بخورند.
توجه: اطلاعات موجود در مجله اینترنتی زوم لایف، از منابع معتبر خارجی تهیه و ترجمه شده است اما جایگزین هیچ‌یک از نسخه‌هایی که پزشکان می‌نویسند، نیست. اگر فکر می‌کنید مشکل پزشکی دارید، لطفاً برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه کنید.
