رژیم سم زدایی یا دیتاکس چیست؟ مزایا و معایب

• مجله زوم لایف
• به‌روزرسانی: 5 ماه پیش
• خواندن: 8 دقیقه

رژیم دیتاکس چطور به پاکسازی و سم‌زدایی بدن کمک می‌کند؟ آیا واقعاً با رعایت رژیم دیتاکس، بدن از هر گونه سموم پاکسازی می‌شود؟ در این مطلب از سایت زوم لایف درباره رژیم غذایی دیتاکس و تاثیر آن روی سلامت بدن توضیح دادیم.

هدف رژیم سم زدایی یا دیتاکس (دتوکس) پاکسازی و تصفیه خون و کبد است. این رژیم غذایی می‌تواند به کاهش وزن و رفع استرس و شادابی بیشتر بدن کمک کند. بهتر است همراه با رژیم سم زدایی ورزش‌هایی مانند پیاده‌روی، دوچرخه سوازی، شنا و یوگا را هم دنیال کنید.

رژیم دیتاکس چیست؟

رژیم سم زدایی بدن یا دیتاکس یک دوره کوتاه مدت رژیم و رعایت غذایی است که برای از بین بردن سموم بدن طراحی شده است. این رژیم معمولاً شامل دوره‌هایی از روزه‌داری محدود به آب، میوه، سبزیجات و آبمیوه است. گاهی در این رژیم گیاهان، مکمل‌ها، انواع چای و پاک کننده‌های روده نیز وجود دارند.

سم زدایی بدن فقط با رژیم غذایی امکانپذیر است؟

بدن به‌صورت طبیعی عملیات پاکسازی را انجام می‌دهد. کلیه‌ها، کبد و سیستم ایمنی ما، به‌طورکلی مسئول جدا کردن سموم و خارج کردن آن‌ها از بدن هستند و اجازه نمی‌دهند شما زودبه‌زود بیمار شوید. بدن به‌صورت تمام‌وقت کار می‌کند تا مانند یک سم‌زدای طبیعی، سموم را از مواد مفید جدا کند و در اختیار سلول‌های شما قرار دهد.

البته، مصرف سبزیجات و میوه‌های تازه و طبیعی در رژیم غذایی هم به بدن کمک می‌کند تا کار سم‌زدایی را بهتر و کارآمدتر انجام دهد. این خوراکی‌ها با تامین آنتی‌اکسیدان‌ها و ویتامین‌های مختلف، بدن را سالم‌تر نگه می‌دارند.

در رژیم سم‌زدایی کدام مواد سمی از بین می‌روند؟

رژیم‌های سم‌زدایی به ندرت اعلام می‌کنند که هدفشان از بین بردن نوع خاصی از سموم است. مکانیزمی که این رژیم‌ها با آن کار می‌کنند نیز نامشخص است. در حقیقت نتایج بسیار کم و ناچیزی برای اثبات حذف سموم توسط رژیم‌های سم‌زدا وجود دارد.

بدن به وسیله کبد، صورت، ادرار و تعریق، خود را سم‌زدایی می‌کند. کبد مواد سمی را از بین می‌برد اما برخی از مواد سمی (آلاینده‌های آلی پایدار، فتالات، بیسفنول A و فلزات سنگین) به‌سادگی توسط این فرآیند حذف نمی‌شوند. این موارد معمولا در بافت چربی یا خون تجمع می‌کنند و ممکن است مدت زیادی طول بکشد تا بدن موفق به دفع آنها شود. با این‌حال این مواد در محصولات امروزی کاملا از بین رفته‌اند و یا بسیار کم هستند. در کل، نتایج کمی برای اثبات عملکرد واقعی رژیم‌های سم‌زدایی وجود دارد.

مزایا و معایب رژیم دیتاکس

ممکن است با رژیم دیتاکس بتوانید مقدار کاهش وزن داشته باشید، اما استفاده طولانی‌مدت از میوه‌ها و سبزیجات به‌جای مواد غذایی دیگر، شما را با کمبود مواد مغذی مواجه می‌کند و باعث بروز مشکلاتی در سلامتی‌تان می‌شود. در ادامه به مزایا و معایب این رژیم لاغری می‌پردازیم.

از جمله مزایای رژیم سم زدایی عبارتند از:

• ممنوعیت مصرف مواد غذایی حاوی فلزات سنگین و آلودگی؛
• کاهش وزن؛
• ورزش مرتب و تعریق بیشتر؛
• مصرف غذاهای مغذی، کامل و سالم؛
• ممنوعیت مصرف غذاهای فرآوری شده؛
• نوشیدن آب و چای سبز؛
• محدود کردن استرس، ایجاد آرامش و خواب مناسب.

معایب رژیم دیتاکس عبارتند از:

• محدودیت شدید مصرف کالری: برخی از انواع رژیم سم زدایی، محدودیت شدید مصرف کالری را توصیه می کنند که منجر به احساس خستگی، تحریک پذیری و بوی بد دهان می شود.
• فقر ویتامین و کمبود انرژی: یکی دیگر از عوارض رژیم دیتاکس و روزه داری طولانی مدت فقر ویتامین، کمبود انرژی و همچنین عدم تعادل الکترولیت است.
• کم آبی بدن: ممکن است سم زدایی باعث کم آبی بدن، نفخ، گرفتگی، حالت تهوع و استفراغ می شود.
• خطر رژیم سم زدایی برای سنین حساس: این رژیم نمی تواند برای کودکان، نوجوانان، سالمندان، خانم های باردار و شیرده، افراد مبتلا به بیماری دیابت، سوء تغذیه یا بیمارانی که از مشکل تغذیه رنج می برند مناسب باشد.
• از دست دادن عضلات: وقتی از یک رژیم روزه‌داری پیروی می‌کنید که تنها شامل میوه‌ها و سبزیجات است، پروتئین مورد نیاز برای عضله‌سازی تامین نشده و این موضوع باعث می‌شود تا عضلات شما بدفرم و بدشکل شوند، چون بدن برای ساخت عضله‌ به پروتئین نیاز دارد.
• افزایش قند خون: وقتی از آب‌میوه‌ها استفاده می‌کنید، قند بیشتری وارد بدن شما می‌شود. پالپ میوه‌ها باعث کاهش قند میوه می‌شود و وقتی آب‌ میوه را می‌گیرید، پالپ­‌ها را از بین می‌برید. بنابراین، در طول پیروی از رژیم سم‌ زدایی، ممکن است قند خون شما افزایش پیدا کند. این موضوع، به‌ویژه برای افراد دیابتی، می‌تواند خطرناک باشد.
• اووردوز کردن: در برخی از رژیم‌های سم‌زدا خطر اووردوز مکمل‌ها، ملین‌ها، دیورتیک‌ها و حتی آب وجود دارد. در رژیم سم‌زدایی، تنظیم و نظارتی بر برنامه غذایی نیست و بسیاری از غذاها و مکمل‌های سم‌زدا ممکن است اصلا پایه علمی نداشته باشند. در بدترین حالت مقدار مواد تشکیل دهنده روی برچسب محصولات سم‌زدا ممکن است اشتباه باشد؛ این موضوع، خطر اووردوز کردن را افزایش می‌دهد.

انواع رژیم سم زدایی

رژیم سم زدایی انواع مختلفی دارد که از جمله رایج‌ترین آنها عبارتند از:            

رژیم سم زدایی لیمو

این رژیم سم زدایی شامل یک مخلوط درست شده با آبلیمو به مدت 1 الی 2 هفته است و در طول این دوره خوردن غذاهای جامد ممنوع است. هدف از دیتاکس لیمو حذف سموم و پاکسازی بدن است. حامیان رژیم سم زدایی لیمو ادعا دارند این رژیم می‌تواند باعث شادابی پوست و بهبود عملکرد هضم شود و از طرفی کاهش انرژی و کاهش وزن را به دنبال دارد.

البته این ادعاها در همه افراد صدق نمی‌کند و ممکن است برای برخی افراد عارضه ایجاد کند. اما اکثر افرادی که از این نوع رژیم دیتاکس استفاده کردند، پس از گذشت مدت زمانی مشخصی احساس شادابی و انرژی مجدد را داشتند.

رژیم سم زدایی با چای

در این نوع رژیم سم‌زدایی، افراد از ترکیب چندین نوع چای استفاده می‌کنند که ادعاشده همه آن‌ها به دفع سموم بدن کمک می‌کنند.

رژیم سم زدایی 3 روزه

در رژیم سه‌روزه افراد با استفاده از چای و اسموتی بدن را سم‌زدایی می‌کنند. البته به‌غیراز مایعات، از میوه‌ها و سبزی‌ها سرشار از آنتی‌اکسیدان نیز طی این سه روز استفاده می‌شود. این رژیم بیشتر به خاطر مقدار زیاد آنتی‌اکسیدان و مواد مغذی است که به سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند.

رژیم ۵ روزه سم‌زدایی

افراد در این رژیم از همان ابتدا قند را حذف می‌کنند و مصرف میوه و سبزی‌ها را بالا می‌برند. در این رژیم پس از هر وعده ۷ دقیقه پیاده‌روی توصیه‌شده. در روزهای پایانی نیز باید کالری دریافتی را فقط از راه خوردن اسموتی تأمین و گوشت را از رژیم حذف کنید.

رژیم سم زدایی 7 روزه با اسموتی

در طول یک هفته تنها غذایی که افراد باید بخورند اسموتی است و این کار باعث سم‌زدایی کامل بدن می‌شود. مسلما هر کسی چنین رژیمی را دنبال نمی‌کند؛ بنابراین اگر هوس کردید این رژیم را امتحان کنید حتما ابتدا با پزشک صحبت کنید

رژیم سم زدایی 10 روزه

رژیم سم‌زدایی ۱۰ روزه ادعا می‌کند که بدن را از حالت استپ وزنی خارج می‌کند. افرادی که از چنین رژیم‌هایی استفاده می‌کنند در هفته‌های ابتدایی بسیار خوشحال‌اند که وزنشان کاهش‌یافته، اما فراموش کرده‌اند که بیشتر این وزن ازدست‌رفته مربوط به آب بدن و ذخایر کربوهیدرات است.

آیا رژیم سم‌زدایی دیتاکس برای من مناسب است؟

اگر هدف شما کاهش وزن است، رژیم دیتاکس می‌تواند به عنوان یک رژیم پاکسازی بدن به شما کمک کند. اما بعد از این‌که رژیم خود را ترک کنید، احتمالا بازگشت وزن خواهید داشت. پس بهتر است برای بعد از رسیدن به وزن مطلوب خود نیز، برنامه غذایی مناسبی داشته باشید.

بهترین نوع رژیم سم‌ زدایی، رژیمی است که مصرف غذاهای فرآوری شده، پرچرب و شیرین را کاهش دهد و آن‌ها را با غذاهایی مانند میوه‌ها و سبزیجات جایگزین کند.

اصول پزشکی بیان می‌کنند که برای داشتن یک وزن متعادل بهتر است ورزش کنید و در کنار آن رژیم بگیرید. یک  رژیم غذایی اصولی و علمی، رژیمی است که طبق نیاز، سن، وزن، جنسیت و شرایط سلامتی و عادت‌های افراد، توسط متخصص تغذیه تعیین شود و در عین‌حال، فرد باید بتواند به آن متعهد باشد. بنابراین، ممکن است رژیم سم‌ زدایی برای یک فرد توصیه شود، اما برای فرد دیگر مناسب نباشد.

رژیم دیتاکس به چه افرادی توصیه نمی‌شود؟

برخی از افراد نباید بدون تجویز پزشک ار رژیم های دیتاکس با کالری محدود پیروی کنند. این افراد شامل کودکان، نوجوانان، سالمندان، خانم های باردار یا شیرده، افرادی که سوء تغذیه دارند، افرادی که مشکلات قندی مانند دیابت دارند و افرادی که از اختلالات تغذیه رنج می برند، می‌شوند.