فواید و خطرات پاکسازی کبد
اگر برای پاکسازی کبد در گوگل جستجو کرده باشید، محصولات و یا روش‌هایی را خواهید دید که مدعی هستند بدن را از سموم و ناخالصی پاک می‌کنند! محصولاتی که ادعای سم‌زدایی کبد را دارند حتی ممکن است خطرناک باشند. آیا واقعاً پاکسازی کبد مفید است؟ در‌این مقاله چگونگی پاکسازی کبد را بررسی می‌کنیم و شواهدی برای مفید بودن اینکار می‌آوریم.
آنچه در ادامه می‌خوانید:
پاکسازی کبد چیست؟
کبد، سم زدای طبیعی بدن است، زیرا بدن را از سموم تمیز می‌کند و تولید صفرا را برای هضم سالم غذاها تولید می‌کند. یک کبد سالم تقریباً هر آنچه را که شخص با آن روبرو می‌شود، سم‌زدایی می‌کند. کبد در سمت راست بدن قرار دارد، دقیقاً زیر قفس دنده. هنگامی‌که کبد بیمار می‌شود، بدن نمی‌تواند مواد سمی را به میزان مؤثر فیلتر کند. پس طیف گسترده‌ای ازعلائم را ایجاد می‌کند، از جمله:
- خارش؛
- پوست زرد؛
- ورم؛
- مشکلات عروق خونی؛
- سنگ کیسه صفرا؛
- خستگی؛
- حالت تهوع؛
- اسهال؛
بسیاری از پزشکان معتقدند که کبد، سموم را در طی فرآیند فیلتر، جمع‌آوری می‌کند. آنها اصرار دارند که با گذشت زمان، این سموم می‌توانند طیف وسیعی از علائم را ایجاد کنند و حتی ممکن است باعث بیماری‌های جدی شوند یا خطرابتلا به سرطان را افزایش دهند. البته شواهد اندکی برای تأیید این امر وجود دارد. اما با گذشت زمان، قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی می‌تواند به کبد آسیب برساند. به عنوان مثال، نوشیدن الکل یک روش شناخته شده برای از بین بردن عملکرد کبد به مرور زمان است.
در بیشتر موارد، روش‌های سم‌زادیی کبد یکی از موارد زیر است:
- مصرف مکمل‌‌هایی که به منظور بیرون راندن سموم از کبد ساخته شده‌‌‌اند.
- استفاده از یک رژیم غذایی مناسب برای کبد؛
- اجتناب از مصرف غذاهای آسیب‌زننده؛
- مصرف آبمیوه تازه؛
- پاکسازی روده بزرگ با استفاده از کولون‌‌ها؛
نارسایی کبد یک مشکل جدی برای سلامتی است. هیچ مدرکی مبنی بر جمع‌آوری سموم خطرناک در کبد سالم وجود ندارد اما برخی پزشکان معتقدند که کبد نیازی به سم‌زدایی ندارد و انجام این کارحتی ممکن است خطرناک باشد.
پاکسازی کبد: واقعیت یا داستان؟
یک کبد سالم به طورطبیعی خودش را تمیز می‌کند. با پاکسازی کبد، کبد ناسالم بهتر نخواهد شد. فرد مبتلا به بیماری کبد نیاز به درمان پزشکی مناسب دارد وممکن است نیاز به تغییر سبک زندگی یا رژیم غذایی داشته باشد.
برخی شواهد نشان می‌دهد که مکمل‌‌ها، مانند خار شیر، ممکن است سلامت کبد را بهبود بخشد. با این وجود، هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد این مکمل‌‌ها کبد را پاکسازی می‌کنند، یا اینکه می‌توانند هر بیماری کبدی را درمان کنند.
پاکسازی کبد همچنین ممکن است خطراتی داشته باشد مانند:
- رژیمهای پاکسازی کبد ممکن است تغذیه متعادل نداشته باشد: یک رژیم تمیز کننده کبد ممکن است شامل تمام مواد مغذی مورد نیاز فرد نباشد که با گذشت زمان باعث نقص یا سوء تغذیه شود، به ویژه در کودکان، زنان باردار و افراد مبتلا به دیابت و سایرمشکلات پزشکی.
- تنقیه می‌توانند خطرناک باشند: تنقیه اگر به طور صحیح تجویز نشود، می‌توانند آسیب جدی به روده بزرگ وارد شود.
- پاکسازی کبد نمی‌تواند جایگزین معالجه پزشکی شود: هنگامی‌که فردی از روش‌های پاکسازی کبد استفاده می‌کند، نباید انتظار معجزه داشته باشد زیرا پاکسازی کبد نمی‌تواند جایگزین روش‌های درمانی زیر نظر پزشک باشد.
آیا پاک کردن کبد می‌تواند به کاهش وزن کمک کند؟
بعضی از پاک کننده‌‌های کبدی، وعده کمک به کاهش وزن را با بهبود متابولیسم فرد می‌دهند. برخی نیز معتقدند که کمک به کبد مسموم می‌تواند سوخت و ساز بدن را بهبود بخشد، اما هیچ مدرکی برای حمایت از‌این ادعا در دست نیست.
در حقیقت، رژیمهای غذایی کم کالری یا رژیم بسیار کم کالری می‌توانند متابولیسم بدن را کند کنند. این امر به این دلیل است که بدن با جذب آهسته‌تر مواد مغذی، به زندگی با غذای کم عادت می‌کند. در برخی از رژیمهای غذایی که ادعا می‌کنند باعث بهبود سلامتی کبد می‌شوند، افراد باید برای چند روز کالری کمی‌مصرف کنند که باعث کاهش موقت وزن می‌شود. با‌این وجود بخش عمده‌ای از کاهش وزن، کم شدن آب بدن است که به محض اینکه فرد دوباره شروع به خوردن کند، وزن گذشته دوباره برمی‌گردد.
چه غذاهایی برای کبد مناسب است؟
در حالی که پاک کردن کبد با هر نوع ماده غذایی خاص یا ترکیب غذاها امکان‌پذیر نیست، پزشکان ممکن است تغییرات رژیم غذایی را در افراد مبتلا به بیماری کبد توصیه کنند. برای بیشتر افراد، پرهیز ازغذاهای بسیار چرب و الکل می‌تواند خطر ابتلا به بیماری کبد را کاهش دهد.
پزشکان ممکن است برای هر بیماری کبدی، توصیه‌های رژیمی متفاوتی داشته باشند مانند:
- بیماری مجرای صفراوی: هنگام پخت و پز از چربی‌‌‌های جایگزین و روغن هسته استفاده کنید زیرا بدن برای از بین بردن آن به صفرای کمتر نیاز دارد.
- بیماری سیروز کبدی: مصرف نمک را محدود کنید. همچنین ممکن است کاهش مصرف پروتئین لازم باشد اما باید تحت نظر پزشک انجام شود.
- بیماری کبد چرب: برای کمک به درمان کبد چرب غذاهای پر فیبر بخورید و ازغذاهایی که کالری بسیار بالایی دارند پرهیز کنید.
- بیماری هموکروماتوز: از خوردن غذاهای سرشار از آهن و مکمل‌‌های آهن خودداری کنید.
- بیماری هپاتیت C: از غذاهای سرشار از آهن و مکمل‌‌های آهن خودداری کنید و همچنین مصرف نمک را کاهش دهید.
- بیماری ویلسون: غذاهای غنی از مس مانند قارچ، شکلات و آجیل را محدود کنید.
افراد مبتلا به کبد سالم نیازی به رژیمهای غذایی خاص ندارند. صرفاً خوردن یک غذای متعادل، کامل، رژیم متنوع و محدود کردن مصرف الکل به حفظ سلامت کبد کمک خواهد کرد.
راه‌‌های بهبود سلامت کبد
برخی از راهکارهای ساده که می‌توانند خطر ابتلا به بیماری کبد را کاهش داده و سموم کبد را از بین ببرند عبارتند از:
- محدود کردن مصرف الکل: مصرف زیاد الکل یک عامل خطر برای ایجاد بیماری در کبدچرب الکلی است. افرادی که به الکل اعتیاد دارند باید به فکر درمان باشند.
- جلوگیری از داروهای بدون نسخه و غیر ضروری: هرگز از دوز توصیه شده، به ویژه از داروهایی مانند استامینوفن که می‌توانند به کبد آسیب برساند، تجاوز نکنید. الکل و داروهای بدون نسخه را با هم مخلوط نکنید و حتماً قبل از مصرف دارو با پزشک مشورت کنید.
- واکسیناسیون: فرد باید به دلیل هپاتیت A و B واکسینه شود و قبل از مسافرت به خارج، از واکسیناسیون مناسب اطمینان حاصل کند.
- تمرین جنسی سالم: اینکار می‌تواند خطر انتقال شرایطی را که بر کبد تأثیر می‌گذارد، کاهش دهد. افراد همچنین باید به طور مرتب از نظر عفونت‌‌های مقاربتی (STI) آزمایش دهند.
- جلوگیری از مواد شیمیایی خطرناک: هنگام نقاشی یا استفاده از سموم دفع آفات، ماسک بزنید و از تهویه مناسب اطمینان حاصل کنید.
- آب زیادی بنوشید.
- شستشوی میوه و سبزیجات: این امر می‌تواند به عدم وجود سموم و دفع آفات کمک کند.
اگر داشتن کبد سالم برایتان مهم است در ادامه پیشنهاد می‌کنیم راه های حفظ سلامت کبد را در مقاله دیگری بخوانید.
آیا باید کبد را تمیز کنید؟
کبد سالم برای حفظ سلامت کلی فرد بسیار مهم است، اما تمیز کردن یا رژیمهای غذایی گران قیمت لازم نیست. دربرخی موارد، حتی ممکن است پاکسازی کبد خطرناک هم باشند. داشتن سبک زندگی سالم، رژیم متعادل و مشاوره منظم با پزشک برای سلامتی کبد نسبت به یک رژیم سنگین یا تمیز کردن مفیدتر است. پاکسازی کبد فواید اثبات شده‌ای ندارد اما بهتر است قبل از اینکه سلامت کبد به خطر بیافتد، برای محافظت از آن بهتر است شیوه زندگی سالمی در پیش بگیرید.
