انواع گریدهای کبد چرب از 1 تا 4، علائم، پیشگیری و درمان
کبد چرب 4 سطح مختلف دارد، کبد چرب گرید 1، کبد چرب گرید 2، کبد چرب گرید 3 (فیبروز کبدی) و گرید 4 کبد چرب (سیروز کبدی) میباشد. در هر کدام از این سطح‌ها کبد چرب شرایط مختلفی دارد و هرچقدر عدد گرید بیشتر باشد، وضعیت کبد وخیم‌تر است. در ادامه این مطلب با انواع گرید کبد چرب و علل، پیشگیری و درمان آنها، آشنا شوید.
خواندن این مطلب برای چه کسانی مفید است؟
- افرادی که با گریدهای کبد چرب آشنایی ندارند.
- کسانی که به کبد چرب گرید 1،2،3 یا 4 هستند.
- افرادی که برای درمان گریدهای کبد چرب به دنبال راهکار اصولی هستند.
- کسانی که مبتلا به کبد چرب گرید 1 و 2 دارند که می‌خواهند از بروز کبد چرب گرید 3 و 4 جلوگیری کنند.
انواع گریدهای کبد چرب
کبد چرب از نظر میزان پیشرفت به 4 گرید دسته‌بندی می‌شود که در ادامه بصورت کامل درباره هر گرید توضیح داده‌ایم:
- گرید 1 کبد چرب ساده‌ترین نوع آن است که دلیل آن خوردن مواد غذایی ناسالم است. البته این گرید با افزایش فعالیت‌های روزانه و استفاده از مواد دارویی قابل درمان است اما باید بدانید که برای افراد کهنسال کمی خطرناک به نظر می‌رسد.
- گرید 2 کبد چرب در این حالت وضعیت بیمار کمی سخت‌تر و پیچیده‌تر می‌شود به گونه ای که باید زیر نظر پزشک معالج قرار گیرد. این حالت از کبد چرب، رژیم غذایی خاص خود را نیز دارد.
- گرید 3 کبد چرب تنها با بهبود سبک زندگی قابل درمان نخواهد بود البته این هشداری است برای افراد دارای کبد چرب گرید 2 که در درمان بیماری خود سهل انگاری می‌کنند.
- در نهایت گرید 4 کبد چرب که به سیروز کبدی معروف است، پیوند کبد برای فرد احتیاج می‌شود.
هنگامی که کبد چرب گرید 1 به کبد چرب گرید 2، هپاتیت، کبد چرب گرید 3 (فیبروز کبدی) و گرید 4 (سیروز منتهی) می‌شود، وضعیت خیلی جدی‌تر می‌شود و ممکن است نیاز به بستری داشته باشد.
علائم، تشخیص و درمان انواع گریدهای کبد چرب:
در ادامه، درباره هر کدام از گریدهای کبد چرب را توضیح داده‌ایم. شما می‌توانید با کلیک بر روی هر گرید، توضیحات آنرا بخوانید.
کبد چرب گرید 1 درمان می‌شود
کبد چرب گرید 1 چیست؟
با تغییر عادات غذایی و سبک زندگی و مصرف داروهایی مناسب می‌توان به طور قطع گفت که کبد چرب گرید 1 کاملا قابل درمان خواهد بود. در درمان کبد چرب گرید 1، وضعیت بسیار حاد نبوده و بدون نگرانی زیاد، می‌توان بهبودی را تسریع بخشید.
البته این نکته مهم است که در صورت عدم مراقبت و رعایت نکردن رژیم غذایی و مصرف مواد قندی و پر چرب، ممکن است این وضعیت حاد شده و مشکلات جدی به همراه داشته باشد. در این گرید از کبد چرب تجمع چربی تنها در سطح خارجی کبد بوده که عملا در کارکرد کبد تاثیر چندانی ندارد.
- کبد چرب گرید 1 معمولا هیچ یک از علائم کبد چرب را ندارد.
- تشخیص کبد چرب گرید 1 معمولا هنگامی انجام می‌شود که افراد برای چکاپ سالیانه‌ی خود آزمایش می‌دهند و نتایج آزمایش نشان می‌دهد که آنزیم‌های کبدی بالا است و آنزیم ALT در آزمایش خون بالا میباشد.
- در طول کبد چرب گرید 1، بدن شما سلول‌های چربی را در خارج از کبد قرار می‌دهد. کبد چرب گرید 1 در مرحله‌ای است که کبد هنوز هم می‌تواند وظایف خود به واسطه‌ی میلیاردها سلول کبدی که وجود دارد انجام دهد.
- علت کبد چرب گرید 1 ممکن است مصرف الکل، داروهایی که باعث عوارض جانبی ناشی از کبد چرب، دیابت، چاقی، سل (استفاده داروی ایزونیازید باعث کبد چرب می‌شود)، رژیم غذایی ضعیف، کمبود ویتامین و مواد معدنی و دیگر عوامل باشد.
- سونوگرافی، CT اسکن (توموگرافی کامپیوتری) و MRI (تصویربرداری رزونانس مغناطیسی) ممکن است در تشخیص کبد چرب گرید 1 استفاده شود.
کبد چرب گرید 1 چه علائمی دارد؟
هنگامی که کبد چرب در مراحل ابتدایی و گرید 1 قرار دارد، معمولاً علائم قابل مشاهده‌ی خاصی وجود ندارد. تشخیص این درجه از کبد چرب معمولا هنگامی اتفاق می‌افتد که پس از انجام چکاپ سالانه، مشخص می‌شود آنزیم‌های کبدی بالاست. اصطلاح این رخداد این است که بیمار ALT بالایی دارد.
در گرید 1 یک چه اتفاقی برای کبد می‌افتد؟
در طول کبد چرب گرید یک، بدن سلول‌های چربی را خارج از کبد قرار می‌دهد. اما هنوز کبد به واسطه میلیون‌ها سلول کبدی وظیفه خود را انجام می‌دهد.
تشخیص کبد چرب گرید یک
علاوه بر روش آزمایش سطح آنزیم‌های کبدی، ممکن است از طریق سونوگرافی و سی تی اسکن نیز کبد چرب گرید 1 تشخیص داده شود. اگر شرایط بیمار به شدت در حال پیشرفت تشخیص داده شود ممکن است پزشک دستور به نمونه‌برداری از کبد نیز بدهد.
درمان کبد چرب گرید 1
با تغییر رژیم غذایی خود در جهت درمان کبد چرب، عدم مصرف الکل و جایگزین کردن عادت‌های سالم می‌توانید کبد چرب گرید 1 را درمان کنید.
چند توصیه برای درمان فوری کبد چرب گرید 1:
- کربوهیدرات را در رژیم غذایی خود کاهش دهید.
- دور نوشیدنی‌های الکلی خط بکشید.
- خوردن سبزیجات بیشتر، پروتئین و چربی‌های مناسب برای پاکسازی کبد.
- آب سبزی خام را برای درمان کبد چرب در رژیم غذایی خود قرار دهید.
غذاهای مضر برای کبد چرب گرید یک کدامند؟
بطور کلی غذاهای ساخته شده از آرد سفید مثل نان، ماکارانی، پاستا، شیرینی و…. برای کبد مضر هستند. زیرا کبد کربوهیدرات‌ها را به چربی تبدیل می‌کند و در خارج از کبد نگهداری می‌کند و این رفته رفته موجب ایجاد بیماری کبد چرب می‌گردد.
خلاصه:
اگر دچار کبد چرب گرید یک هستید نگران نباشید. زیرا با استفاده از محصول پاکسازی کبد چرب با طب سنتی و نیز موارد گفته شده در قسمت های قبل به راحتی می توانید این مشکل را برطرف کنید.
کبد چرب گرید 2 درمان می‌شود
کبد چرب گرید 2 چیست؟
گرید 2 و 3 کبد چرب حالت شدیدتر آن بوده و مراحل پیشرفته بیماری به حساب خواهد آمد که درمان آنها سخت‌تر و زمان‌بر تر خواهد بود. در کبد چرب گرید 2 برخی از سطوح بافت‌های کبد آسیب می‌بینند و در آزمایشات رادیولوژی نشانه‌هایی از عدم وجود سیگنال از دیواره کبد را شاهد خواهید بود.
در کبد چرب گرید 2، چربی بیشتر به عنوان تری گلیسیرید ذخیره می‌شود. این چربی واکسن‌هایی در سلول‌ها ایجاد می‌کند و بیشتر محتویات سلول را جابه جا می‌کند و آنها را از کار می‌اندازد. علائم کبد چرب در کبد چرب گرید 2 نسبت به کبد چرب گرید 1 سریع تر ظاهر می‌شوند و این وضعیت از کبد چرب قطعا جدی‌تر است. افرادی که مبتلا به کبد چرب گرید 2 هستند نیاز به مراقبت‌های پزشکی خواهند داشت.
کبد چرب گرید 2 چه علائمی دارد؟
از علائم بیماری کبد چرب گرید دو می‌توان به عوامل زیر اشاره کرد:
- خستگی و بی حالی؛
- کاهش وزن؛
- بی‌اشتهایی؛
- تهوع؛
- درد در مرکز و سمت راست شکم؛
- زرد شدن چشم‌ها؛
- ورم پا و شکم؛
- خارش پوست؛
- سردرگمی ذهنی؛
تشخیص کبد چرب گرید دو
بسته به میزان پیشرفت کبد چرب گرید 2، علائم کبد چرب می‌تواند شامل درد شکم، کبودی در بدن، خونریزی خود به خودی مانند خونریزی بینی، خستگی شدید، تب، خارش پوست، بی حالی و چاقی شکم نیز باشد.
آزمایش خون افزایش آنزیم‌های کبدی را نشان خواهد داد. و چون در کبد چرب گرید 2 التهاب کبد نیز ممکن است وجود داشته باشد، وضعیت در حال پیشرفت به سمت هپاتیت خواهد بود. در برخی موارد، هپاتیت ممکن است مستلزم بستری شدن باشد.
گرید 2 کبد چرب چه عوارضی دارد؟
از جمله عوارض کبد چرب می‌توان به بروز بیماری‌های فشار خون، دیابت نوع 2 و چربی خون بالا اشاره نمود. چربی‌های بیشتر از هشتاد سانتی متری دور شکم باعث کاهش حساسیت سلول‌ها به هورمن انسولین می‌شود و خطر ابتلا به دیابت را به همراه دارد.
تجمع بیش از حد چربی در کبد ملتهب شدن کبد را به همراه دارد و التهاب کبد سبب بروز هپاتیت ( هپاتیت در لغت به التهاب کبد معنی شده است که هپاتیت b یک نوع بیماری کبدی است که مسری تر از ایدز میباشد) و امکان بروز نارسایی کبد که سیروز کبدی نام دارد می‌شود که علت اصلی آن کبد چرب ساده است که هیچ علامتی ندارد.
درمان کبد چرب گرید 2
کبد یک عضو از بدن است که قابلیت احیا دارد. اگر شما مبتلا به بیماری کبد چرب گرید 2 هستید، باید هر کاری می‌توانید بکنید تا عادت روزانه خود را تغییر دهید. اکنون در این مرحله از کبد چرب این فرصت را دارید و شاید اگر کبد چرب شما پیشرفت کند احتمالا این فرصت را نداشته باشید.
تغييرات رژيم غذایی مرحله‌ی بعدی میباشد. اگر هنوز هم کربوهیدرات تصفیه شده می‌خورید، وقت آن است که هم اکنون مصرف این دسته از مواد غذایی را متوقف کنید. علت آن است که این‌ها بیشترین تاثیر را در میزان‌تری گلیسیرید بدن دارند و تری گلیسیریدها هستند که در کبد تجمع می‌یابند.
- چربی‌های اشباع همانند گوشت حیوانات، غذاهای فرآوری شده و روغن‌های هیدروژنه را کاهش دهیم و بجای آنها از منابع چربی پایین همانند روغن زیتون، آجیل و دانه ها مصرف کنیم.
- نوشیدنی‌های گازدار، شیرینی‌ها، غلات صبحانه، غذاهای منجمد، سس‌ها یا چاشنی‌ها و برخی آبمیوه‌های بسته‌بندی که منبع قند و شهد ذرت با فروکتوز بالا است را کم کنیم.
- با زیاد کردن فعالیت بدنی به بالای شصت دقیقه و کاهش وزن خود تا پنج تا ده درصد به بهبود کبد چرب گرید 2 کمک می‌کنیم.
درمان گیاهی کبد چرب گرید 2
با استفاده از داروهای گیاهی به بهبود کبد چرب گرید 2 بپردازیم.
- درمان کبد چرب با سیر: سیر آلیسین دارد که یک نوع آنتی اکسیدان سولفور دار برای سم زدایی بهتر و موثر تر کبد است.
- هر روز صبح ناشتا در صورتی که مشکل معده ندارید مقداری آبلیمو را در آب جوش بریزید و میل کنید.
- استفاده از عرق خار شتر، چای سبز، علف لیمو، خار مریم و طباشیر در بهبود عملکرد کبد چرب گرید 2 موثر میباشد.
جلوگیری از بروز کبد چرب گرید 2
برای جلوگیری از ابتلا به بیماری کبد چرب گرید 2 استفاده از منابع امگا3 را در وعده‌های غذایی بیشتر کنیم مثل روزانه یک گرم روغن ماهی، استفاده از ماهی‌های چرب همانند سالمون، ساردین و تن ماهی، مصرف گردو، بذر کتان، شاهدانه و روغن زیتون. امگا3 به کم کردن التهاب کبد کمک شایانی می کند.
درمان کبد چرب گرید 3 به سختی انجام خواهد شد
کبد چرب گرید 3 چیست؟
حالت شدید و بسیار خطرناک از کبد چرب که نیاز به بررسی فوری دارد دقیقا همین گرید میباشد، در این حالت علائم این بیماری بروز کرده و به وضوح مشاهده می‌شوند. در گرید 3 دیواره کبد و بافت های آن دچار مشکل شده اند و دیافراگم نیز مسدود شده است.
کبد چرب گرید 3 (فیبروز کبدی liver fibrosis) جدی‌ترین نوع کبد چرب است.
در کبد چرب گرید سه، کبد با تجمع مقدار زیادی چربی رو به رو است. چربی در این نوع از کبد چرب در کل کبد گسترش یافته است. در این مرحله التهاب کبد اتفاق خواهد افتاد. التهاب در کبد باعث می‌شود که بقیه قسمت‌های بدن به کمک کبد بیایند و گردش خون در کبد صورت گیرد، اما کبد حتی برای پاسخ دادن به این کمک نیز ضعیف است.
در کبد چرب گرید 3 شریان‌ها و رگ‌ها در حال تلاش برای پمپ کردن مواد مغذی و خارج کردن سموم هستند اما بیماری به مرحله‌ی خطرناکی رسیده است. یکی از علائم کبد چرب در این مرحله از کبد چرب آن است که رنگ پوست بیمار به سمت زردی خواهد رفت.
کبد چرب گرید 3 چه علائمی دارد؟
در گرید 3 رنگ بیمار رو به زردی می‌رود. رگ‌های شکم از زیر پوست قابل مشاهده است. شکم متورم می‌شود و اگر تبدیل به سیروز کبدی شود شانس کمی برای بازگشت کبد به حالت نرمال وجود دارد.
از دیگر علائم کبد چرب گرید سه این است که احتمال دارد بیمار به طور ناخودآگاه از هوش برود و تا حد کما پیش برود تا حدی که بیمار نیاز به دیالیز کلیه داشته باشد.
تشخیص کبد چرب گرید 3
آزمایش خون افزایش آنزیم‌های کبدی ALT و AST را نشان خواهد داد. سطوح غیر طبیعی آلبومین وجود خواهد داشت و سطح پروترومبین نیز غیر طبیعی خواهد بود. این اتفاق به این دلیل می‌افتد که کبد قادر به ایجاد عوامل لخته سازی نیست.
پیشگیری از ابتلا به کبد چرب گرید سه
برای جلوگیری از ابتلا به کبد چرب گرید 3 باید کبد چرب قبل از رسیدن به این مرحله درمان شود. اگر دچار کبد چرب گرید 1 هستید می‌توانید با کمی مراقبت کبد را درمان کنید. در صورتی که مبتلا به کبد چرب گرید 2 هستید میبایست تحت درمان قرار گرفته و با چکاپ‌های منظم از ایجاد کبد چرب گرید سه جلوگیری کنید.
کبد چرب گرید 4 (سیروز کبدی)
کبد چرب گرید 4 چیست؟
در گرید 4 کبد چرب سیروز کبدی (Alcoholic liver disease) اتفاق می‌افتد. سیروز وضعیتی میباشد که در آن سلول‌های کبدی جای خود را به سلول‌های فیبروتیک که ظاهری مثل زخم دارد می‌دهند، در این مرحله شانس بسیار کمی برای عملکرد نرمال کبد وجود دارد.
سیروز کبدی در واقع زخم شدن شدید کبد و یا ضعیف شدن کبد در مراحل پایانی بیماری‌های مزمن کبدی است. این زخم‌ها بیشتر در اثر مصرف طولانی مدت الکل و عفونت های ویروسی است. کبد در سمت راست شکم زیر دنده قرار دارد.
سیروز کبدی چه علائمی دارد؟
نشانه‌های سیروز به این دلیل رخ می‌دهد که کبد قادر به خالص سازی خون، تجزیه سموم، تولید پروتئین‌های لخته‌ای و کمک به جذب چربی‌ها و ویتامین‌های محلول در چربی نیست. این علائم تا زمانی که سیروز کبدی پیشرفت نکند خود را نشان نمی‌دهند.
برخی از علائم سیروز کبدی عبارتند از:
- کاهش اشتها؛
- خونریزی بینی؛
- زردی (تغییر رنگ زرد)؛
- شریان های کوچک عنکبوتی شکل در زیر پوست؛
- کاهش وزن؛
- بی اشتهایی؛
- خارش پوست؛
- ضعف؛
نشانه های جدی‌تر عبارتند از:
- گیجی؛
- تورم شکم (آسيت)؛
- تورم پاها (ادم)؛
- ناتوانی جنسی؛
- ژنیکوماستی (بافت سینه مردان شروع به بزرگ شدن می کند)؛
تشخیص سیروز کبدی
سیروز کبدی که در کبد چرب گرید 4 اتفاق می‌افتد وقتی تشخیص داده می‌شود که که کبد آسیب دیده و عملکرد بافت کبد کاهش می‌یابد. این بدان معنی است که سلول‌های کمتری برای مراقبت ازعملکرد کبد وجود دارد. بنابراین، میزان پردازش مواد مغذی، ایجاد هورمون، سم‌زدایی مواد مخدر و حذف مواد سمی به طور قابل ملاحظه‌ای کاهش می‌یابد.
اگر سیروز کبدی دارید این نکات را رعایت کنید:
برای سالم نگه‌داشتن کبد، تا جای ممکن باید تغییراتی در سبک زندگی ایجاد کنید. به این منظور باید اقدامات زیر را انجام دهید:
- رژیم غذایی سالمی داشته باشید: سیروز کبدی می‌تواند مواد مغذی را از بدن‌تان بدزدد و عضلات‌تان را ضعیف کند. برای مبارزه با این تأثیرات باید مقدار زیادی غذاهای سالم مانند میوه‌ها، سبزیجات و پروتئین‌های بدون‌چربی را از منابعی مانند پرندگان و ماهی‌ها تأمین کنید.
- واکسن بزنید: سیروز کبدی و درمان‌های آن می‌توانند دستگاه ایمنی‌تان را تضعیف و مبارزه با عفونت‌ها را سخت‌تر کنند. بنابراین باید با واکسیناسیون در برابر هپاتیت A و B، آنفولانزا و سینه‌پهلو از ابتلا به آنها پیشگیری کنید.
- در هنگام مصرف داروها احتیاط کنید: سیروز کبدی موجب می‌شود کبدتان داروها را سخت‌تر تجزیه و دفع کند. بنابراین قبل از مصرف هرگونه داروی بدون‌نسخه و مکمل‌های گیاهی با پزشک مشورت کنید. همچنین درمورد داروهایی که می‌توانند به کبد آسیب بزنند (مانند استامینوفن) خیلی مراقب باشید.
مراحل مختلف، گرید های کبد چرب
سخن پایانی
بسیاری از عوامل خطر برای ایجاد کبد چرب قبل از این که به مراحل سخت برسند به راحتی قابل اجتناب هستند. شما می‌توانید با داشتن وزن ایده آل، کنترل دیابت، سندرم متابولیک و کلسترول بالا و همچنین کاهش فشار خون با درمان کبد چرب در مراحل اولیه از تبدیل آن به کبد چرب گرید 3 و سایر مشکلات و انواع ناراحتی کبدی جلوگیری کنید.
