کبد یا جگر چه کاری در بدن انجام میدهد؟
![کبد یا جگر چه کاری در بدن انجام میدهد؟ کبد یا جگر چه کاری در بدن انجام میدهد؟](/uploads/posts/2019-07/1563089867-liver.jpg)
آیا کبد همان جگر است؟ آیا تا به حال فکر کردهاید که کبد، این اندام بزرگ درون بدن، چه نقشی در سلامتی شما دارد؟ چرا پزشکان همیشه بر اهمیت سلامت کبد تأکید میکنند و این عضو پیچیده چگونه با انجام وظایف متعدد، بدن شما را از سموم محافظت کرده و انرژی لازم برای زندگی روزمره را تأمین میکند؟
فهرست مطالب
حقایقی سریع درباره کبد:
- کبد بزرگترین عضو بدن در بدن است.
- این عضو حیاتی بدن بیش از 500 نقش را در بدن انسان انجام میدهد.
- کبد تنها عضو بدن است که میتواند دوباره رشد کند.
- مصرف الکل یکی از علل عمده مشکلات کبدی در دنیای صنعتی است.
مهمترین کارهای کبد در بدن
جگر یا همان کبد مهمترین عضو است و تنها عضو بدن است که میتواند خودش را ترمیم کند. اگر کبد در شرایط خوبی نباشد، سلامت سایر اعضای بدن نیز در شرایط بدی قرار خواهد گرفت. به عنوان مثال وجود کبد چرب به نوعی پیش درآمد دیابت و بیماریهای قلبی در آینده فرد مبتلا است.
کبد کارهای مختلفی را انجام میدهد که مهمترین آنها عبارتند از:
۱. سمزدایی:
کبد مسئول فیلتر کردن سموم و مواد زائد از خون است. مواد مضر از طریق غذا، داروها و متابولیسم بدن وارد جریان خون میشوند و کبد آنها را به مواد بیضرر یا قابل دفع تبدیل میکند.
۲. تولید صفرا:
کبد صفرا تولید میکند که به هضم و جذب چربیها و ویتامینهای محلول در چربی (مثل ویتامینهای A، D، E و K) کمک میکند. صفرا از طریق مجاری صفراوی به کیسه صفرا و سپس به روده کوچک ترشح میشود.
۳. متابولیسم و ذخیرهسازی مواد مغذی:
کبد نقش مهمی در متابولیسم پروتئینها، چربیها و کربوهیدراتها دارد. این اندام گلوکز اضافی را به گلیکوژن تبدیل کرده و آن را ذخیره میکند و هنگامی که بدن نیاز به انرژی دارد، این ذخایر را آزاد میکند تا سطح قند خون را تنظیم کند. همچنین، کبد در تبدیل آمینواسیدها و چربیها به مواد انرژیزا و ضروری نقش دارد.
۴. سنتز پروتئینهای ضروری:
کبد پروتئینهای حیاتی مانند آلبومین و فاکتورهای انعقادی را تولید میکند. آلبومین به تنظیم فشار اسمزی خون کمک کرده و فاکتورهای انعقادی در لخته شدن خون و جلوگیری از خونریزی مهم هستند.
۵. ذخیره ویتامینها و مواد معدنی:
کبد محل ذخیره بسیاری از ویتامینها (مانند ویتامین A، D، E، K و B12) و مواد معدنی (مانند آهن و مس) است که بدن برای عملکردهای مختلف به آنها نیاز دارد.
۶. تنظیم سطح کلسترول:
کبد کلسترول را متابولیزه کرده و آن را به صفرا تبدیل میکند. این فرآیند به تنظیم سطح کلسترول خون و جلوگیری از مشکلات قلبی عروقی کمک میکند.
۷. سیستم ایمنی:
کبد نقش مهمی در دفاع ایمنی بدن ایفا میکند. سلولهای خاصی در کبد به نام کوپفر، باکتریها و سایر عوامل مضر را که وارد جریان خون میشوند، شناسایی و از بین میبرند.
![کبد کبد](/uploads/posts/2020-11/1605102277-liver.jpg)
کبد در کدام قسمت بدن قرار دارد؟
کبد (Liver) پادشاه غدد و بزرگترین عضو بدن میباشد و در سمت راست بدن زیر قفسه سینه قرار دارد و البته چون بزرگ است قسمتی از آن نیز در طرف چپ بدن قرار گرفته و روی معده را میپوشاند. وزن کبد حدود ¼ کیلوگرم بوده و حدود یک چهارم خون بدن همواره در این عضو جریان دارد و این نشان دهنده اهمیت کبد است.
کبد عمدتاً در قسمتهای هیپوکندریوم راست (ناحیه ی زیر غضروف دندهها) و قسمتهای اپیگاستریک (ناحیهی روی معده) قرار دارد و تا هیپوکندریوم چپ گسترش مییابد. در عکس زیر محل قرار گیری کبد، با خط چین نشان داده شده است.
جگر یا همان کبد مهمترین عضو است و تنها عضو بدن است که میتواند خودش را ترمیم کند. اگر کبد در شرایط خوبی نباشد، سلامت سایر اعضای بدن نیز در شرایط بدی قرار خواهد گرفت. به عنوان مثال وجود کبد چرب به نوعی پیش درآمد دیابت و بیماریهای قلبی در آینده فرد مبتلا است.
![وظایف کبد وظایف کبد](/uploads/posts/2019-07/1563089827-healthy-liver.jpg)
وظایف اصلی کبد در بدن چیست؟
کبد نقش مهمی در بسیاری از فعالیتهای بدن از تولید پروتئین و لخته شدن خون به کلسترول، گلوکز (قند)، و سوخت و ساز آهن بازی میکند. همچنین کبد بزرگترین عضو جامد و بزرگترین غده در بدن انسان است. کبد بیش از 500 وظیفه ضروری در بدن انجام میدهد که مهمترین آنها عبارتند از:
- کبد مسئول بیش از 500 کار کرد حیاتی در بدن است.
- بیش از یک لیتر خون در هر دقیقه از طریق کبد فیلتر میشود.
- تفکیک مواد مغذی از مواد زاید، سم زدایی، تجزیه مواد شیمیایی و یا تبدیل مواد شیمیایی سمی و غیرقابل دفع به مواد غیرسمی و قابل دفع (متابولیزه کرده و غیرفعال کردن سموم) از کارکردهای کبد است.
- یک کبد سالم قادر است 100 درصد باکتریها و سموم را پیش از آنکه به جریان عمومی خون بدن راه یابند، از بدن دفع کند.
- کبد در حفظ تعادل و تنظیم هورمونهای بدن نقش دارد.
- کبد در ذخیرهسازی و متابولیسم چربیها، کربوهیدراتها و پروتئینها نقش دارد.
- کبد محل ذخیره گلوکز (قند) خون است. کبد گلوکز را تبدیل به گلیکوژن کرده و در خود ذخیره میکند. در صورت نیاز مجددا گلیوکوژن را تبدیل به گلوکز کرده و به جریان خون وارد میسازد.
- کبد محل ذخیره چربیها، ویتامینها (به ویژه ویتامینهای A,D,E,K,B12)، املاح معدنی (آهن، فولات، مس) و سایر مواد مغذی است.
کبد ناسالم چطور تشخیص داده میشود؟
پزشکان قدیم اعتقاد داشتند که رنگ چهره نشانه وضعیت کبد است. اگر سرخ و سفید باشد کبد سلامت بوده و در صورت زردی، حرارت زیاد در کبد جمع شده است و تیرگی چهره، نشانه خشکی و گرمی کبد میباشد. درازی و کوتاهی انگشتان دست نیز بزرگی و کوچکی این عضو را نشان میدهد.
کبد نسبت به احساسات ما نیز بسیار حساس است. عصبانیت دشمن آن بوده و حسادت آن را از بین میبرد.
مهمترین نشانههای کبد ناسالم
- داشتن زردی
- کاهش اشتها
- کاهش انرژی و سردرگمی
- کلسترول بالا و فشار خون
- حساسیتهای پوستی
- تورم در پاها و شکم
کسانی که غذاهای سرخ کرده، چربی زیاد و مشروب میخورند فشار زیادی به کبد وارد کرده و بعد از مدتی کبد بزرگ میشود.
امروزه به دلیل استفاده از غذاهای پردازش شده، داروهای شیمیائی مانند آنتیبیوتیکها، قرص ضد بارداری، آسپرین و هزاران داروی دیگر و نیز آلودگی هوا، کبد اکثر مردم پر از مواد سمی است و این عضو ناچار است که بیشتر از ظرفیت خود کار کند و اعضاء دیگر بدن را نیز تحت فشار قرار دهد.
چند نوع بیماری کبدی وجود دارد؟
رسوب مواد چربی کبد را از کار خود باز میدارد و علت آن مصرف مشروبات الكلى، چربیهای جامد و شکر میباشد. یکی از بیماریهای کبدی، تشمع و یا التهاب کبدی (Cirrhosis) میباشد که در اکثر موارد بدون عوارض بوده و بیشتر اوقات تشخیص داده نمیشود تا هنگامی که به مرحله خطرناکی برسد. بیماری دیگر تورم کبد یا یرقان (Hepatitis) است که به علت ویروس و یا مواد سمی تولید میشود. این مرض عوارض شدیدی دارد.
نمونههایی از بیماری کبد عبارتند از:
- فاسیولوز (گندیدگی کبد)؛
- سیروز کبدی؛
- هپاتیت؛
- کبد چرب الکلی؛
- کبد چرب غیرالکلی؛
- كلانژيت اسكلروزان اوليه (PSC)؛
- سندرم گیلبرت؛
- سرطان کبد؛
حرف پایانی
کبد به دلیل این وظایف چندگانه و حیاتی بهدرستی یکی از مهمترین اعضای بدن محسوب میشود. حفظ سلامت کبد از طریق تغذیه مناسب، دوری از مصرف مواد سمی (مثل الکل و داروهای مضر) و کنترل وزن از جمله روشهای حفظ کارایی این عضو حیاتی است.
![کانال تلگرام زوم لایف کانال تلگرام زوم لایف](/uploads/DF280DB_telegram.gif)