تست های تشخیصی مغز و اعصاب

• مجله زوم لایف
• 6 دقیقه

سلامتی مهم‌ترین موضوع دنیا برای آدم‌ها است. اگرچه همیشه نمی‌توان سلامتی را تضمین کرد، اما آزمایش‌هایی وجود دارند که وضع سلامتی را بررسی می‌کنند و شما‌را از مواردی که نیاز به پیگیری دارند، مطلع می‌کنند.

تعدادی از آزمایش‌ها در بخشهای تخصصی آزمایشگاه، تست های تشخیصی مغز و اعصاب هستند که در آزمایشگاه انجام می‌شوند. شما می‌توانید برای تشخیص بیماری ام اس و بیماری‌های مختلف از تست‌های متفاوت استفاده کنید.

تست‌های تشخیصی مغز و اعصاب

• نوار عصب و عضله (EMG)
• نوار مغزی
• آزمون‌های تعیین بهره هوشی
• آزمون‌های بررسی اختلالات حافظه
• تست‌های شخصیت‌شناسی

معرفی ام اس

بیماری ام اس یا مالتیپل اسکلروزیس یک بیماری مربوط به سیستم عصبی مرکزی است که در طی آن سلول‌های عصبی موردحمله قرار می‌گیرند و سرعت انتقال پیام به‌قدری کاهش پیدا می‌کند که عملکرد انتقال پیام مختل می‌گردد.

مرحله‌های بیماری ام اس

بیماری ام اس ازنظر بالینی شامل سه مرحله است:

• حمله
• تشدید
• عود

اینکه فرد چه علائمی را با چه شدتی داشته باشد، از فردی به فرد دیگر متفاوت است و این مسئله، به میزان و محل آسیب بستگی دارد.

علائم بیماری ام اس

تعدادی از علائمی که معمولا در بیماران ام اس بروز می‌کند و در تشخیص بیماری ام اس نقش دارد:

• بی‌حسی
• گزگز شدن
• ضعف
• از دست دادن بینایی
• عدم تعادل درراه رفتن
• ضعف عملکرد در یک یا چند اندام
• ناهماهنگی اندام‌ها
• اختلال‌های حسی
• اختلال عملکرد مثانه
• دوبینی
• حساسیت به گرما

بیماری ام اس فقط حمله و بدتر شدن شرایط فرد نیست، گاهی علائم رو به بهبودی می‌رود و حال فرد نسبتا پایدار می‌شود. برخی از علائم ام اس مثل خستگی و حساسیت به گرما بین حملات ام اس همچنان باقی می‌مانند. اولین مرحله بیماری ام اس عودکننده_ فروکش‌کننده است و بعدازآن، بیماری به سمت نوع پیش‌رونده ثانویه می‌رود و علائم آن شدیدتر و ناتوانی عصبی گسترده‌تر می‌گردد.

برای تشخیص بیماری ام اس اولین کاری که انجام می‌شود این است که علائم و نشانه‌های مرتبط با ضایعات عصبی در MRI بررسی می‌گردد اما راه‌های دیگری نیز برای تشخیص این بیماری وجود دارد.

راه‌های تشخیص بیماری ام اس

• آزمایش خون

آزمایش خون در تشخیص بیماری ام اس مفید است؛ زیرا کمک می‌کند تا بیماری‌هایی که علائم مشابه ام اس دارند خط بخورند.

• MRI

MRI نوعی روش تصویربرداری است که به کمک آن می‌توان، بخش‌هایی از مغز و نخاع را که براثر ام اس تغییر کرده‌اند، تشخیص داد. ممکن است برای اینکه تشخیص این بیماری دقیق‌تر صورت گیرد، از یک ماده تزریقی داخل خون استفاده گردد. آزمایش MRI برای تشخیص بیماری ام اس ضروری است و بیماران مبتلابه ام اس، باید MRI را به‌صورت دوره‌ای انجام دهند.

MRI برای تشخیص این موارد مفید است:

• تایید ام اس
• تخمین گستردگی آسیب‌ها
• سنجیدن آتروفی مغز
• ارزیابی میزان پیشروی بیماری
• توصیف پیش‌آگهی

جراحت‌های مغزی که در بیمارهای ام اس وجود دارد، معمولا بیضی‌شکل، کوچک و در ماده سفید مغز هستند. وجود جراحت‌ها در حفره خلفی مغز و در طول نخاع نیز شایع است. التهاب فعال با مختل کردن سد خونی مغزی سبب گسترش بیشتر جراحت‌های مغز می‌شود.

• پونکسیون کمری (نمونه‌برداری از مایع نخاعی)

در این روش، نمونه کوچکی از مایع مغزی نخاعی از کانال نخاعی گرفته می‌شود و در آزمایشگاه جهت ارزیابی تشخیصی بیماری ام اس موردبررسی قرار می‌گیرد؛ همچنین پزشکان ناهنجاری‌های آنتی‌بادی مرتبط را نیز می‌سنجند. نتیجه ارزیابی نشان می‌دهد که در بیماران ام اس، غلظت ایمونوگلوبولین و سایر پروتئین‌های مرتبط با بیماری ام اس بیش از افراد عادی است.

• نوار عصب و عضله برای تشخیص بیماری ام اس

سیستم عصبی در پاسخ به محرک‌های مختلف، سیگنال‌هایی را تولید می‌کند که در نوار عصب و عضله این سیگنال‌ها ثبت می‌شوند. محرک‌ها الگوهای بصری یا پالس‌های الکتریکی هستند. پالس‌ها به کمک الکترودهایی که روی پوست نصب‌شده‌اند، به اعصاب دست یا پا ارسال می‌شوند؛ سپس سرعت انتقال اطلاعات در مسیرهای عصبی اندازه‌گیری می‌شود.

تشخیص بیماری ام اس عودکننده_ فروکش‌کننده اغلب ساده است و تشخیص بر اساس علائمی صورت می‌گیرد که با بیماری متناسب است. تشخیص اولیه با MRI تایید می‌شود اما تشخیص بیماری ام اس پیش‌رونده، اندکی دشوار است و به آزمایش‌های تشخیصی بیشتری برای تایید نیاز است، مثل:

• ارزیابی مایع مغزی نخاعی
• تست پتانسیل برانگیخته
• تصویربرداری‌های تکمیلی

آزمایش‌ تاخیر پتانسیل برانگیخته و تست پیام‌های حرکتی، میزان سلامت غلاف میلین را نشان می‌دهند و می‌توان به آسیب‌های نهفته از طریق آن‌ها پی‌برد.

• آزمایش پتانسیل برانگیخته

در آزمایش پتانسیل برانگیخته، فعالیت الکتریکی مغز را اندازه‌گیری می‌کنند. این آزمایش‌ به پزشک در تشخیص اثرات ام اس بر بخش‌هایی از مغز که بر حواس مختلف مثل شنوایی و بینایی اثر می‌گذارند، کمک می‌کند. این آزمایش در کنار بقیه آزمایش‌ها در جهت تشخیص بیماری ام اس استفاده می‌گردد.

انواع آزمایش‌های پتانسیل برانگیخته:

• پتانسیل برانگیخته حسی
• پتانسیل برانگیخته بینایی
• پتانسیل برانگیخته حرکتی
• پتانسیل برانگیخته شنوایی

عوامل موثر در پیش‌آگهی بیماری ام اس

عواملی که در پیش‌آگهی ضعیف و پیشرفت سریع بیماری تاثیر‌گذار است:

• بیماری در سن بالای ۴۰ سال شروع شود.
• در خانواده و اقوام فرد، اشخاص مبتلا وجود داشته باشند.
• حملات اولیه بهبودی کامل نیابند.
• در سال‌های اولیه بیماری، حملات متعدد رخ دهد.
• پیش‌رونده بودن و پیشرفت سریع در سال‌های اول بیماری
• وجود ایمونوگلوبولین خود ایمن در مایع مغزی نخاعی
• اختلال‌های ذهنی و حافظه‌ای از همان اوایل تشخیص
• جنسیت مرد

آیا بیماری ام اس درمان می‌شود؟

تاکنون درمانی برای ام اس تشخیص داده نشده است اما می‌توان از پیشرفت آن جلوگیری کرد و به‌نوعی آن را کنترل نمود؛ برای همین منظور اگر زود تشخیص بیماری ام اس صورت گیرد، می‌توان بهتر آن را کنترل کرد.

سخن پایانی

اگر به سلامتی خود اهمیت می‌دهید، تعدادی از آزمایش‌ها هستند که در آزمایشگاه گرفته می‌شوند و در تشخیص زودهنگام بیماری‌ها به‌کار می‌روند. تست‌های تشخیصی مغز و اعصاب برای تشخیص بیماری‌های مختلف به کار می‌روند و یکی از بیماری‌ها که هنوز دلیل علمی و دقیق آن مشخص نشده است، بیماری ام اس است. این بیماری علائم ساده‌ای دارد و همین مسئله باعث می‌شود به‌سادگی از کنار آن بگذرید؛ همچنین برای تشخیص این بیماری آزمایش‌های مختلفی وجود دارد که باهم دیگر می‌توانند به‌صورت قطعی بیماری ام اس را تایید کنند. این آزمایش‌ها شامل: آزمایش خون، MRI، نمونه‌گیری از مایع مغزی نخاعی، آزمایش پتانسیل برانگیخته، معاینه چشم و... است.

سلامتی بزرگ‌ترین دارایی شماست، در حفظ آن کوشا باشید و مانع از بیماری‌هایی شوید که قابل‌پیشگیری یا تشخیص زودهنگام هستند. دقت کنید که هیچ‌چیزی جای سلامتی را نمی‌گیرد.