دیابت نوع 1 با دیابت نوع 2 چه تفاوتی دارد؟
چه تفاوتی بین دیابت نوع 1 و دیابت نوع 2 وجود دارد؟ دیابت یک بیماری مزمن است که روی چگونگی تولید و استفاده انسولین در بدن اثر می‌گذارد. اگر سلول‌های بدن در مقابل انسولین مقاومت نشان دهند و یا اگر بدن به اندازه کافی انسولین نسازد، در این صورت بدن درست کار نخواد کرد. اشخاصی که مبتلا به بیماری دیابت هستند معمولاً آثار فیزیکی مشاهده نخواهند کرد، مگر این که قندخونشان به بیش از دو برابر میزان نرمال برسد. در این حالت حتی برای کسانی که دیابت ندارد، علائم بیماری دیابت کم و بیش ظاهر می‌شود.
مثل یک لوزالمعده فکر کن، می‌گوید، مقایسه دیابت نوع 1 با دیابت نوع 2 مانند مقایسه سیب با تراکتور است. تنها نقطه‌ی مشترک آن دو عدم توانایی در کنترل قندخون است.
دکتر گری شینر (متخصص دیابت در پنسیلوانیا)
هنگامی که دیگران می‌شنوند شما دیابت دارید، شروع به فرضیه‌سازی می‌کنند، که همیشه هم درست نیست. بسیاری از سردرگمی‌ها ناشی از این واقعیت است که دو نوع اصلی از دیابت وجود دارد، و هنوز بسیاری از مردم نمی‌دانند که این دو چقدر با هم متفاوت هستند.
دیابت نوع یک و دو چه تفاوت‌هایی دارند؟
در ادامه با تفاوت‌های اصلی دیابت نوع 1 و دیابت نوع 2 بیشتر آشنا شوید.
1. مشکل انسولین در دیابت نوع 1 و نوع 2
دیابت زمانی بروز می‌کند که بدن شما با انسولین مشکل داشته باشد، هورمونی که در تبدیل قند موجود در غذاها به انرژی کمک می‌کند. زمانی که در بدن شما انسولین کافی وجود ندارد، قند در جریان خون ذخیره می‌شود و می‌تواند شما را بیمار کند. افراد مبتلا به هر دو نوع دیابت نوع یک و نوع دو با این مشکل انسولین مواجه هستند، اما تفاوت آنها چیست؟
دیابت نوع یک
اگر فرد مبتلا به دیابت نوع 1 باشد، بدن او به هیچ وجه انسولین تولید نمی‌کند. به همین دلیل، نوع 1 بیماری دیابت؛ یک بیماری خود ایمنی است، به نحوی که به سیستم ایمنی بدن حمله می‌کند و سلول‌های سازنده‌ی انسولین در پانکراس را از بین می‌برد. هیچ‌کس دقیقاً نمی‌داند چه چیزی باعث آن می‌شود، اما به احتمال زیاد نقش ژنتیک است.
دیابت نوع دو
بدن افراد مبتلا به دیابت نوع 2، انسولین می‌سازند، اما یا مقدار آن کافی نیست یا استفاده از آنچه ساخته می‌شود، مشکل است. عوامل عمده در خطر ابتلا به دیابت نوع 2 چاقی (به ویژه اضافه وزن در ناحیه‌ی اطراف شکم) و کم تحرکی هستند. داشتن پیشینه‌ی خانوادگی نیز خطر ابتلا را افزایش می‌دهد.
2. رفع مشکل انسولین در دیابت نوع 1 و نوع 2
دریافت انسولین برای افراد مبتلا به بیماری دیتابت نوع 1 ضروری است. اما برای افراد مبتلا به دیابت نوع 2 درمان‌های متنوعی وجود دارد. از آنجا که بدن افراد مبتلا به دیابت نوع 1 هیچ انسولینی نمی‌سازند، آنها به تزریق روزانه و یا پوشیدن یک پمپ انسولین که به بدنشان متصل است، نیاز دارند. بدون انسولین، آنها خواهند مُرد.
برای مبتلایان دیابت نوع 2 طیف بیشتری از گزینه‌های درمان وجود دارد. ممکن است به شما گفته شود فقط روی رژیم غذایی خود نظارت کنید، بیشتر ورزش کنید و کمی وزن کم کنید، اما اکثر مبتلایان به دیابت نوع 2 قرص مصرف می‌کنند تا بدن را به تولید انسولین و یا کمتر کردن سطح قندخون وادار سازند. اگر این تلاش‌ها موثر نبود و بیماری بدتر شد ممکن است به تزریق انسولین نیاز باشد.
3. افت قندخون در دیابت نوع 1 بسیار شایع است
قندخون بالا خطرناک است، اما افت شدید قندخون که هیپوگلیسمی خوانده می‌شود نیز ممکن است موجب ضعف، سرگیجه، تعریق و لرزش شود. در موارد شدید می‌تواند فرد را بیهوش و حتی تهدید کننده‌ی زندگی باشد. گرچه هر کسی می‌تواند تا حدی آن را تجربه کند، اما در افراد مبتلا به دیابت نوع 1 بسیار رایج است.
به همین دلیل نیاز است تا مقدار انسولین دریافتی (از طریق تزریق یا پمپ) بر اساس مصرف مواد غذایی و سطح فعالیت با دقت محاسبه شود. آگاه باشید که این امر همیشه آسان نیست، و دریافت انسولین بیشتر از حدی که به آن نیاز دارید، می‌تواند سطح قندخون را کاهش دهد. حتی ورزش، هر چند که سالم است، اما می‌تواند موجب افت قندخون شود.
اگر مبتلا به علائم هیپوگلیسمی هستید، باید برای افزایش سریع قندخون اقدامی نمائید. که این امر ممکن است به معنای نوشیدن یک لیوان آب میوه، خوردن مقداری آب نبات یا مصرف قرص یا ژل حاوی گلوکز باشد.
4. مبتلایان دیابت نوع 1 یا نوع 2 در خوردن غذاهای شیرین احتیاط کنند
اگر چه برای هیچ کسی پرخوری شکلات هوشمندانه نیست، اما دکتر شینر می‌گوید که، افراد با دیابت نوع 1 به طور کلی می‌توانند هر آنچه می‌خواهند بخورند، مشروط بر آنکه با دوز انسولین آنها مطابقت کند. بنابراین اگر می‌خواهید برای رفتن به یک جشن تولد برنامه‌ریزی کنید، می‌توانید به سادگی انسولین بیشتری برای مبارزه با یورش قند از کیک مصرف کنید.
اگر مبتلا به نوع 2 هستید، خوردن غذاهای شیرین می‌تواند بسیار خطرناک باشد. غافلگیر شدید؟ ممکن است نیاز باشد کمی بیشتر مراقب مواد غذایی مصرفی خود باشید. اغلب افراد مبتلا به دیابت نوع 2 انسولین مصرف نمی‌کنند و اگر شما نیز مبتلا هستید از انسولین استفاده نمی‌کنید، بدین معناست که شما راهی آسان برای بی‌اثر کردن آنچه می‌خورید، ندارید. دیابت نوع 2 تقریباً ارتباط مستقیمی با چاقی دارد، و خوردن مقدار زیادی شیرینی می‌تواند به راحتی به افزایش وزن منجر شود.
5. تشخیص دیابت نوع 1 و نوع 2
دیابت نوع 1 معمولاً در بچه‌ها تشخیص داده می‌شود. اما دیابت نوع 2 بعداً بوجود می‌آید. اگر چه این احتمال وجود دارد یک بزرگسال نیز به دیابت نوع یک مبتلا شود، اما ابتلا به آن در دوران کودکی بسیار شایع‌تر است. (به همین دلیل به دیابت نوجوانی معروف است.) اما ابتلا به دیابت نوع و همچنان که پا به سن می‌گذارید،احتمال بیشتری می‌یابد: خطر ابتلا بعد از سن 45 سالگی بیشتر می‌شود.
صرف نظر از زمانی که متوجه می‌شوید به دیابت مبتلا شده‌اید، یا کدام نوع از دیابت را دارید، جدی گرفتن آن بسیار مهم است. بسیاری از مردم تصور می‌کنند که بیماری دیابت نوع 1 فقط می‌تواند خطرناک باشد و نوع دو فقط یک ناراحتی جزئی است، اما هر دو می‌توانند به عوارض جدی مانند کوری، قطع عضو و نارسایی کلیه منجر شوند.
علل دیابت نوع 1 و نوع 2
دلایل دیابت نوع 1 و 2 متفاوت هستند و در جدول زیر به توضیح علت آنها پرداخته‌ایم.
| دلیل | نوع 1 | نوع 2 |
| وراثت | این عامل اصلی بروز بیماری نیست. اگرچه ممکن است بیمار پاتولوژی را از مادر یا پدر به ارث ببرد. | ارتباط ژنتیکی با ژنتیک خانواده وجود دارد. كودک می‌تواند این نوع بیماری را از والدینی با احتمال حداكثر 70٪ به ارث ببرد. |
| تغذیه | تعداد زیادی از بیماران مبتلا به دیابت نوع 1 وجود دارد، که مادر آنها را با شیر مادر تغذیه نمی‌کردند. | تغذیه نادرست نقش مهمی در توسعه آسیب شناسی ایفا می‌کند. در بیشتر موارد، چاقی با دیابت ارتباط دارد. |
| شرایط آب و هوایی | هوای سرد در پیشرفت بیماری نقش دارد. | ارتباطی بین آب و هوا و دیابت نوع 2 وجود ندارد. |
| بدن انسان | اختلالات خود ایمنی با انتقال عفونت‌های ویروسی (سرخچه، اوریون و غیره) همراه است. | این بیماری در افراد مسن تر از 40-45 سال رخ می‌دهد. |
تفاوت در درمان دیابت نوع 1 و 2
برای درمان دیابت نوع 1 و 2 باید چند مؤلفه: رژیم غذایی مناسب، فعالیت بدنی مناسب و کنترل قند خون را در نظر داشته باشید. در زیر روش‌های اصولی برای درمان دیابت نوع 1 و نوع 2 وجود دارد که تفاوت آنها باید در جهت بهبود وضعیت سلامت بیمار در نظر گرفته شود.
| روش درمان | نوع 1 | نوع 2 |
| بازیابی | دیابت بطور کامل درمان نمی‌شود! در دریابت نوع اول، استفاده مداوم از انسولین ضروری است. | هیچ درمانی کامل برای بیماری وجود ندارد. تنها پیروی از تمام توصیه‌های پزشک و استفاده صحیح از داروها باعث بهبود وضعیت بیمار می‌شود. |
| رژیم درمانی | انسولین درمانی؛ داروها (در موارد نادر)؛ کنترل قند خون؛ بررسی فشار خون؛ کنترل کلسترول. | داروهای ضد دیابتی؛ پیروی از یک رژیم خاص؛ کنترل قند خون؛ بررسی فشار خون؛ کنترل کلسترول. |
کدام نوع دیابت خطرناک‌تر است؟
هر دو نوع دیابت بدون درمان مناسب، خطرناک هستند. دیابت نوع 2 نیاز به رویکرد درمانی کمتری دارد و علائم کندتر از بیماری دیابت نوع 1 بروز می‌كند اما نمی‌توان گفت کدام نوع دیابت خطرناک‌تر است! بلکه هر دو نوع به کنترل مداوم نیاز دارد. خطر اصلی تشدید دیابت نیست، بلکه عوارضی است که به همراه دارد.
دیابت نوع 1 اگر درمان نشود، عوارض زیر در کمین خواهد بود:
- کمای دیابتی؛
- کتواسیدوز؛
- کمای هیپوگلیسمی؛
- کمای اسیدوز لاکتیک.
این شرایط خیلی سریع می‌تواند وضعیت بیمار را بدتر کند و نیاز به بستری شدن داشته باشد.
دیابت نوع 2 اگر درمان نشود، عوارض زیر در کمین خواهد بود:
- رتینوپاتی؛
- نفروپاتی؛
- ماکروآنژیوپاتی اندام تحتانی؛
- انسفالوپاتی؛
- انواع مختلف نوروپاتی؛
- استئوآرتروپاتی؛
- هایپرگلیسمی مزمن.
در صورت عدم درمان، عوارض به آرامی، اما غیرقابل کنترل ایجاد می‌شود و می‌تواند منجر به مرگ شود.
سخن پایانی
دیابت نوع 1 و نوع 2 تفاوت معنی‌داری دارند. اما هرکدام تهدیدی جدی برای سلامتی هستند. در هر صورت کنترل، اصلاح سبک زندگی، تغذیه مناسب و داشتن فعالیت بدنی مهم است.
نتیجه‌ی مهم این است که امکان زندگی سالم و طولانی با هر شکل از این بیماری وجود دارد. داروی خود را طبق دستور مصرف کنید، سطح قندخون خود را مکرراً کنترل کنید، خوب غذا خوردن، ورزش و محدود کردن استرس همگی از نکات کلیدی هستند.
