نحوه تنظیم و ارائه دادخواست نفقه
همانطور که می‌دانید عقد نکاح پیوند زناشویی را بین زن و مرد برقرار می‌کند. اما به تبع این پیوند، حقوق و تکالیفی هم برعهده زن و مرد قرار می‌گیرد که لازم است حتما رعایت شوند. اگر این تکالیف با اهمال کاری زن و مرد روبه‌رو شود، هر یک از طرفین می‌تواند اقدام قانونی کند. یکی از تکالیفی که به واسطه عقد نکاح برعهده مرد قرار می‌گیرد، پرداخت نفقه است. اگر مرد در این وظیفه بدون دلیل موجه کوتاهی کند، زن می‌تواند با ارائه دادخواست نفقه، حق خود را در مراجع قضایی پیگیری کند. برای آگاهی بیشتر از این موضوع لازم است تا ابتدا مفهوم نفقه را به اختصار بررسی کنیم.
نفقه در مواد قانونی
برای آشنایی بیشتر ابتدا دو ماده 1106 و 1107 قانون مدنی را در این زمینه مطالعه می‌کنیم. متن این دو ماده عبارت است:
- ماده 1106: در عقد دائم نفقه زن به عهده شوهر است.
- ماده 1107: نفقه عبارت است از همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن از قبیل مسكن، البسه، غذا، اثاث منزل و هزینه‌های درمانی و بهداشتی و خادم درصورت عادت یا احتیاج به واسطه نقصان یا مرض.
پس همانطور که می‌بینید نفقه تمام نیازهای زن را در بر می‌گیرد که باید از سمت زوج تامین شود.
نکته مهم دیگر که در این مواد مشاهده کردید این است که نفقه اختصاص به عقد دائم دارد. یعنی در عقد منقطع نفقه واجب نیست، مگر با شرایط ماده 1113. این ماده بیان می‌دارد: "در عقد انقطاع زن حق نفقه ندارد مگر اینكه شرط شده یا آنكه عقد مبنی بر آن جاری شده باشد".
نکته قانونی دیگر در رابطه با نفقه که لازم است حتما بدانید متن ماده 1108 است. طبق این ماده و همانطور که در بالا گفتیم زن هم به واسطه نکاح وظایفی پیدا می‌کند. حال اگر زن بدون اینکه عذر موجهی
داشته باشد، وظایف زناشویی خود را ترک کند، دیگر مستحق نفقه نیست.
اما نفقه فقط اختصاص به زوجه ندارد. در قانون مدنی نفقه اقارب هم در ماده 1204 پیش‌بینی شده است. یعنی بستگان نسبی در خط عمودی، درصورت استطاعت خود و نیاز دیگری ملزم به پرداخت نفقه هستند.
نکته: چنانچه تمایل به تنظیم دادخواست دارید باید این کار را به وکیل پایه یک بسپارید.جهت ارتباط با وکیل پایه یک و دریافت مشاوره رایگان به سایت گروه وکلای حقوق یاران مراجعه نمایید.
پیگیری و تنظیم دادخواست نفقه
همانطور که در بالا اشاره کردیم، مرد وظیفه دارد که نیازهای ضروری و عرفی زن را پس ازدواج رفع کند. مانند لباس و خوراک و مسکن و باقی هزینه‌های لازم. اما گاهی ممکن است مرد از این وظیفه کوتاهی کند و اقدام به پرداخت نکند. در اینجا زن می‌تواند با تنظیم دادخواست نفقه در مراجع قضایی حق و حقوق خود را پیگیری کند. اما باید بدانید که اگر زن به وظایف زناشویی خودش عمل نکند، مستحق هیچگونه نفقه ای نیست. نکته دیگر در این رابطه هم این است که در نفقه زوجه، برخلاف نفقه اقارب که فقط نفقه آینده قابل مطالبه است، نفقه معوقه گذشته هم قابلیت مطالبه در دادخواست نفقه را دارد.
مطالبه نفقه از دو راه امکان دارد. اول اینکه زوجه می‌تواند طبق ماده 53 قانون حمایت خانواده از مردی که با وجود استطاعت نفقه نداده است، شکایت کیفری کند. طبق این ماده: " هرکس با داشتن استطاعت مالی، نفقه زن خود را در صورت تمکین او ندهد یا از تأدیه نفقه سایر اشخاص واجب‌النفقه امتناع کند به حبس تعزیری درجه شش محکوم می‌شود. تعقیب کیفری منوط به شکایت شاکی خصوصی است و درصورت گذشت وی از شکایت در هر زمان تعقیب جزائی یا اجرای مجازات موقوف می‌شود."
پس اگر زن در قدم اول شکایت کیفری مطرح کند و جرم ترک انفاق در دادگاه اثبات شود، می‌تواند باعث محکومیت زوج به حبس از 6 ماه و یک روز تا 2 سال هم بشود. این جرم بدون شکایت شاکی قابلیت تعقیب کیفری ندارد و از جرایم قابل گذشت است. البته برای مطالبه نفقه گذشته، امکان شکایت کیفری نیست و حتما باید دادخواست نفقه به دادگاه خانواده داده شود.
راه دیگر برای دریافت نفقه، اقامه دعوای حقوقی است. می‌دانید که همانطور که برای پیگیری جرایم کیفری، تنظیم شکوائیه لازم است، در دادگاه‌های حقوقی هم باید دادخواست تنظیم شود. پس برای مطالبه نفقه هم باید دادخواست نفقه تنظیم شود. طبق ماده 1111 قانون مدنی: "زن می‌تواند در صورت استنکاف شوهر از دادن نفقه به محکمه رجوع کند. در این صورت محکمه میزان نفقه را معین و شوهر را به دادن آن محکوم خواهد کرد."
اما گاهی مرد پس از محکومیت به پرداخت نفقه هم از پرداختن آن سر باز می‌زند و به هیچ وسیله‌ای هم نمی‌توان او را مجبور به پرداخت کرد. گاهی هم زوج اصلا توانایی پرداختن نفقه را ندارد. در این موارد، چون شرط پرداخت نفقه یکی از شروط 12گانه ضمن عقد است و به زن حق طلاق می‌دهد، زن می‌تواند دادخواست طلاق را به دادگاه خانواده ارائه کند. البته به خاطر داشته باشید که ضمن دادخواست نفقه نمی‌توان دادخواست طلاق هم داد و حتما باید حکم محکومیت زوج به پرداخت نفقه در دست زن باشد.
اولین قدم در تنظیم دادخواست نفقه کمک گرفتن از یک وکیل خانواده و یا مراجعه به دفاتر خدمات قضایی است. در اینجا زوجه می‌تواند دلایل و مستندات خود را که ترک انفاق زوج را ثابت می‌کند، ارائه کند تا ضمن دادخواست نفقه به دادگاه خانواده ارائه شود. یکی از این دلایل و مستندات، کپی برابر با اصل سند ازدواج و شناسنامه طرفین است که باید به دادگاه ارائه شود. همچنین باید در دادخواست نفقه صدور قرار کارشناسی را هم برای تعیین مبلغ نفقه و هزینه دادرسی نیز مطالبه شود. در قسمت تعیین خواسته هم باید الزام خوانده به پرداخت نفقه گذشته و آینده نوشته شود.
نکته‌ای که باید دفاتر خدمات قضایی در اینجا رعایت کنند محاسبه میزان نفقه است. زیرا تعیین این مورد در مرجعی که باید به این موضوع رسیدگی کند تاثیر دارد. یعنی اگر مبلغ خواسته شده از 20 میلیون تومان کمتر باشد، دادخواست نفقه به شورای حل اختلاف ارجاع می‌شود. اما اگر این مبلغ بیش از میزان گفته شده بود، باید دادخواست نفقه را به دادگاه خانواده ارائه کرد.
دقت داشته باشید که مشخصات خواهان و خوانده باید به دقت وارد شود تا موجبی برای رد دادخواست به وجود نیاید. همچنین اگر شاهدانی هم در اختیار زوجه وجود دارد که می‌توانند برای اثبات ادعای او در دادگاه شهادت دهند، باید مشخصاتشان در دادخواست نفقه ذکر شود.
اطلاعیه تبلیغاتی: چنانچه وکیل پایه یک بوده و دارای یک موسسه حقوقی میباشید و نیازمند طراحی سایت وکالت هستید با ما تماس بگیرید.گروه تبلیغاتی ادروم با بیش از هزاران نمونه کار معتبر پذیرای شما جهت طراحی سایت وکالت میباشد.
